Neneco Norton

Vikipetãmegua
Neneco Norton
Téra teñõikuaElio Ramón González
Teñõi 8 de diciembre ary 1923
Paraguay
Nacionalidad Paraguaigua
Tembiapokue “Buscándote”
“Paloma Blanca” “Aquel ayer y tus ojos”

Elio Ramón González, músico, director orquestal ha compositor Paraguaigua, ojekuaave chupe ambue hérape Neneco Norton. Heñói ary 1923 jave en Paraguaýpe, tavaguasu Paraguái retãmegua, ára 8 de diciembre, Virgen de Caacupé ára jave, ha’eva ñemomorã rehegua tuichavéva ko tetãme.

Ituvakuéra ha’evakue Apolonio Benítez ha Hermelinda González.

Ko’ãga rupi, 84 ary oguereko jave, omba’apo gueteri pe mba’e tuichavéva chupe guarãpe: ha’éva purahéi rehegua.

Infancia y juventud[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Neneco oñepyrũ oike ko mba’épe pe banda Batallón Rojas Silva Salesianito-pe, ombopuhápe trompeta. Iñemoarandu teoría ha solfeo elemental ojapo karai katupyry pa’i Ernesto Pérez Acosta ndive, (pa’i Pérez). Upéi oñemoarandúma teoría ha solfeo superior-pe karai José de Jesús Villalba ndive, omhu’ã rire kóva oikéma cursos de armonía-pe mbo’ehára Otakar Platill ndive.

Oĩnguévo pe Batallón Rojas Silva-pe omoñepyrũ pe mba’epu aty umi scouts hérava ndive, ko’ãva ha’e oĩva’ekue pype réra; Luis Osmer Meza, puraheihára, ko karai upéi hérava’kue Luis Alberto del Paraná; Rubito Medina mbarakápe ha clarinetista Benjamín Cabañas.

Primeros pasos[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Ko karagui oiko mbo’ehára guasu teoría ha solfeo rehegua pe conservatorio Jorge Báez héravape, upe rire omoñepyrũma pe mba’epu aty (orquesta) imba’eteéva “Los Caballeros del Ritmo”, oĩháme Rudy Heyn, Chono Duarte, Paco Gómez, Victorio Ortíz ha Nelson Mendoza. Ko mba’epu aty ndive ohopa opárupi tetã Paraguái tuichakue jave, avei heta tavakuéra tetã ambue rehegua, Argentina, Brasil ha Uruguay.

Trayectoria[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Neneco Norton ojapo hetaiterei purahéirã tetãmegua ãgameve oñehendúva, peteĩva ha’e “Paloma blanca”. Peteĩ hendápe ko jehaipyrépe he’i kóicha: “Amanóta de quebranto guyrami jaula peguáicha, porque ndarekói consuelo mi linda paloma blanca”.

Ko jehaipyre opurahéi hetaiterei puraheihára tetãgua ha avei pytagua, peteĩ ojekuaavéva réra ha’e Julio Iglesias. Ãva he’ise Neneco Norton, ojekuaaveha héra, oñemombarete hague haiháramo. Ha nadha’éi ko haipyre año pe ojekuaáva hembiapokue, oĩ hetaiterei, heta ary pukukue imba’apo pa’ũme, ojeikuaa ha oñehendueterei haipyre imba’éva.

Neneco Norton oguereko peteĩ karrera ipukúva haihára, dirección orquestal ha avei myaterõháraramo (arreglador).

Obras realizadas[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Pe guaranía “Aquel ayer”, ojekuaáva hembiapokue, ha’éva omoñepyrũva’ekue chupe haiháraramo, ko haipyre opurahéi ñepyrũ Luis Alberto del Paraná, omoĩva’ekue chupe héra yvyatete. Ndaha’éi ohaíva pruraheirã año, Neneco ojapo avei puraheirã ojepurúva teatro-pe, hérava Zarzuelas Paraguayas.

Ko mba’apópe oĩ pe dramaturgo ha periodista Paraguaigua Alcibiades González Delvalle ndive, osẽ haguépe ã haipyre: Resedá, Naranjera, Ribereña , El arribeño, La Morena, Del Trigal, El Delegado ha Cañaveral. Neneco avei omba’apo pe dramaturgo Paraguaigua Mario Halley Mora ndive oguenohẽvo hikuái Promesera de Caacupé ha Mustafá.Crispulo Melgarejo ndive oguereko Marido de Contrabando, El Gringo de la Loma ha Escuela Pyhare. Rogelio Silvero ndive La Calandria de mi barrio ha ambue tembiapo.

Ko’ã grabaciones discográficas, purahéi ava atýpe, ta’angamýime, pujoe térã teatro-pe guarã, puraheiharakuéra Luis Alberto del Paraná, Agustín Barboza, Pura Agüero Vera, Ñeca González, Oscar Barreto Aguayo a ambue, ojerureva’ekue chupe omotenonde térã omyatyrõ mba’epuaty tẽra haipyre rehegua (dirección y arreglos orquestales) ikarrerakuéra pukukue.

Pe jehaipyre “Yo ví un Amanecer”, momaranduhára Humberto Rubin rembiapokue ha Niño Pereira purahéipe, ha’e avei imba’e, oho Paraguái rérape pe Tercer Festival Mundial de la Canción oikóva Río de Janeiro-pe.

Distinción[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Municipalidad de Asunción ome’ẽ Neneco Norton-pe pe ojeheróva Hijo Dilecto de la Ciudad de Asunción, tavaguasu rehegua oĩ rupi hetaiterei hembiapokue ryepýpe. Ko’ãga Neneco Norton ha’e mbo’ehára música popular folclórica paraguaya, Conservatorio Nacional de Música-pe ha avei centro educativo Villa Elisa hérava María Auxiliadora. Autores Paraguayos Asociados (APA), ha’ehápe avei miembro titular comisión directiva-pe, ombo’e escritura y estructura de la música paraguaya.

Sus obras[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Ohai hetaiterei, ojekuaa poapypa rupi (80 composiciones), peteĩva ha’e “Paloma Blanca”, kóva ha’e ohupitýva jekuaave Paraguáipe ha pytagua retãme, koã derecho rehegua ome’ẽva’e ambuépe. Avei oĩ “Buscándote”, oguehẽva yvyte ñehedúpe, “Aquel ayer ha Tus ojos”, ha ambue. Puraheihára: Luis Alberto del Paraná, Samuel Aguayo, Aníbal Lovera, Ramona Galarza, Julio Iglesias, ha ambue; mba’epu aty Los indios, Trío los Paraná, Los Gómez, Los Tres sudamericanos, Herminio Giménez, Florentín Giménez, mba’embopuha Luis Bordón ha Bernardo Avalos, oipuruva’ekue Neneco Norton rembiapokue.

Buscándote[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Música: Neneco Norton

Letra: Neneco Norton

Buscando tu amor que ayer se perdió
Sumiéndome en llanto
Mi ilusión se aleja en la bruma gris
De su soledad
Ansiando encontrarte añorando vivo
Aquellos instantes
De amor tan feliz que no olvidaré
Ya nunca tal vez

II

En tu corazón llevaste al partir
Todo aquel ensueño
Que naciera en mi alma
Con la ternura de tu besar
Todo en ti se fue, mis ansias mi fe
Toda mi esperanza
Solo queda en mi recuerdo feliz
De aquella ilusión

III

Si pudiera un día
Volver a encontrarte
Muchachita mía
De dulce mirar
Volvería el encanto
De aquellos instantes
A secar mí llanto

Que hoy brota por ti

Paloma Blanca[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Música: Neneco Norton

Letra: Neneco Norton

Amanóta de quebranto
Guyrami jaula pe guáicha
Porque ndarekói consuelo
Mi linda paloma blanca

II

Ajumírõ ndorotopái
Aperdetéma la esperanza
Ambyasyvoi rohayhu hague
Ingrata paloma blanca

III

Mi amor tan decidido
Hoy agoniza sin esperanza
Ojukáta tu inconstancia
Mi linda paloma blanca

IV

Na hi’ãi chéve asufrive
Tanto tiempo esta tristeza
Ahechaséma la nde promesa
Chendive paloma blanca

Bibliografía[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

  • Sonidos de mi Tierra.