Kuatia Ñepyrũha
| Tereg̃uahẽ porãite Vikipetãme, opaite tembikuaa hekosãsóva renda, opavave ikatúva ohai.
|
Frida Kahlo ha'e akue ñemoha'anga apohára Méhiko pegua herakuãitéva iñemoha'angáre ojehechahápe mba'éichapa ha'e oiko ha mba'éichapa oiko hetã rekoha. Hembiapokue niko omombe'u hekove rembiasa ha pe ombohasa'asýva chupe. Ojapo 150 tembiapokue, tuichaitépe oñemoha'anga ijehegui, umi ta'angápe ojehechahápe hasyite chupe oikove hag̃ua.
Ohasa asy hekove pukukuévo ojehu sapy'águi mba'e vai chupe imitãrõ ha heta ára aja oñeno va'erã hupápe ikangýgui, upévare ohasa va'erã 32 pireñekytĩ rupive oñepohano porãve hag̃ua. Ha'e niko oiko hekope'ỹ, hekove ijojaha'ỹva. Frida ha iména rembiapokue, ñemongolo apohára Diego Rivera, oñomokyre'ỹ hikuái. Ohayhuite hikuái Méhiko ypykue rembiapoporã ha ogueraha hembiapokuépe umi mba'e, upéicha avei omokyre'ỹ hikuái tembiapoporã apohára ambuéva Méhiko retãme.
Ary 1939-pe oho Hyãsia retãme ohechauka hag̃ua hembiapokue, karai André Breton ojerurégui chupe, ha'e niko he'i Kahlo-pe ha'angakuéra reko «surrealista», Kahlo katu he'i chupe ndaha'éiva upéicha hembiapokuépe nomoha'angáigui umi mba'e képe ojehecháva, omoha'anga katu hekove tee. Oikove aja hetaite tembiapoporã apoha omomorã chupe, techapyrãme Pablo Picasso, Vasili Kandinski, André Breton, Marcel Duchamp, Tina Modotti ha Concha Michel, ko'ýte herakuã porãve hembiapokue ha'e omano rire, tuichaitépe 1980 arykuéra pukukuévo ha 1990 arykuéra ñepyrũme.
- 69.— Omano Otón, Mburuvi rrománo mburuvicha guasu 7ha.
- 1889.— Heñói Charles Chaplin (ta'angápe), ñoha'ãngahára oporombopukáva Tavetã Joaju pegua.
- 1919.— Pe karai ohekáva py'aguapy Índia pegua Mahatma Gandhi oikuaauka tojejapoha peteĩ ára «ñembo'e ha karu'ỹgui» ombohovái hag̃ua pe Amritsar jejuka heta.
- 1972.— Omano Yasunari Kawabata, haihára Hapõ megua, jopói Nobel ñe'ẽporãhaipyre 1968-pe.
- 1987.— Arahentína-pe oñepu'ã'ypy hetã sãmbyhýre umi ñorairõhára ojeheróva Carapintadas.
… karai Isaac Newton (ta'angápe), herakuãite peteĩ tembikuaatyhára katupyryvéva ramo, oñemoarandu avei pe alkímia rehe ha oguereko hógape heta aranduka oñe'ẽva alkímia rehegua.
… ikatu jahecha ñande resa añónte rupive pe Thiomargarita magnifica, techa mbotuichaha jeporu'ỹre, upéva hína pe vakytéria ituichavéva.
… sa'ary XIX jave, karai Simón Bolívar-gui oiko irundy tetã mburuvicha ramo Ñemby Amérika-pe?
… ára 14 jasyapy jave, ojegueromandu'a Pi ára, ojoguaitégui mba'éichapa ojehai papapy π (3,14) ha ojehai pe arange amo Tetãvore Joapykuérape (3/14).
… Poyvi Paraguái ijojaha'ỹ ha'anga mokõivagui, tenondépe he'íva "República del Paraguay" (palma ha olivo ojejokuáva iguýpe, peteĩ mbyja sa'yju mimbíva apu'a hovy mbytépe), hapykuépe he'íva "Paz y Justicia" (peteĩ leõ ha peteĩ gorro frigio).
Vikipetã ha'e tembiapo ohekáva jajapo hag̃ua oñondivepa peteĩ ñe'ẽryrupavẽ iñe'ẽ hetáva, opavavéva ikatu ohai ha oñemoarandu hese, oñemopyendáva internet-pe wiki rembiporu rupive. Ko'ápe, roipota rejuhukuaaha opaite tembikuaa hekosãsóva, upéva he'ise marandu ndaijapúiva, ikatu jaikuaa moõguipa oúva, ha ikatúva oñemoambue térã ojehai jey. Ko tembiapo oguata umi tekorã ombohapéva rupive ha opa imarandu oñemyasãi Creative Commons BY-SA rupive ha upe rupi ikatu ojepuru ojepotaháicha imarandu, oĩramo tekorã jepururã guýpe. Nde avei ikatu ohai ha omoambue Vikipetã marandu, reike va'erãnte nde réra reheve ha remba'apo va'erã umi tekorã tenondeguáva, ha'éva "jahai va'erã mba'e ikatúva jaikuaa porãite iñañeteha" ha "marandu imba'eguasúva opavavépe".
Opa umi ohaíva ha omba'apóva ko'ápe oipytyvõ potahápe kyre'ỹ ha oñembyaty oñondive peteĩ aty oñepytyvõvape, tendota'ỹva, oiporavo ha omba'apo joáva. Ndahasýi reñepyrũ hag̃ua, rehaikuaa avañe'ẽme ha reporandu va'erãnte pe ndereikuaáiva. Iporãite ñañemongetávo, upéicha ñamba'apo porãve ha ituichavéta ko ñane rembiapo.
| Tembiapokuéra ambuéva | ||
|
Vikipetã oiko Wikimedia rupive, aty viruremimono'õ'ỹva omboguatáva tembiapokuéra hekosãsóva heta ñe'ẽme:
| ||
