Gavõ

Vikipetãmegua
Tavakuairetã Gavõ
{{{nombre_común}}}


Poyvi

Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: Union, Travail, Justice
(hyãsiañe'ẽme: «Joaju, Mba'apo, Tekojoja»)
Tetã Momorãhéi: La Concorde
Tavusu Libreville
Táva tuichavéva Libreville
Ñe'ẽnguéra Hyãsiañe'ẽ
Tetãygua réra Gavõygua
Tekuái reko Tavakuairetã mburuvicharapépe
 • Tendota Brice Oligui
Tetã Amandaje Parlamento de Gabón
Sãso
- hekosãso tee
Hyãsia pegua
17 jasypoapy ary 1960
Yvy apekue Ñemoĩha 77.º
 • Opaite 267 667 [1] km²
 • Y (%) 3,7 %
Tembe'y 3 261 km [1]
Y rembe'y 885 km [1]
Yvyty yvatevéva Monte Bengoué
Ava hetakue Ñemoĩha 147.º
 • Hetakue 1.633.000 hab.
 • Typy'ũ 6 hab./km²*
PIB (PPA) Ñemoĩha 120.º
 • Opaite (2016) US$ 36.218 sua
 • Per cápita US$ 19.252
IDH (2015) Sin cambios 0,697[2] (109.º) – Mbytegua
Viru Franco CFA de África Central
Ára UTC + 2
ISO Jehero 266 / GAB / GA
Tetã renda tee Ñandutíme .ga
Tetã pumbyry papapy +241
Tetã puhoe papapy TRA-TRZ
COI Jehero GAB
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Gavõ, héra tee hína Gavõ Tavakuairetã (hyãsiañe'ẽme: République gabonaise), ha'e peteĩ tetã hekosãsóva oĩva Áfrika rembe'y kuarahyreiképe, upe paraguasu Atlántiko rembe'ýre. Ijerére ojejuhu Ginéa Ekuatogua, Kamerũ, upe Tavakuairetã Kóngo ha parapyte Ginéa (paraguasu Atlántiko).

Gavõ ijapekue ha'e 267 667 km²,[1] ha oiko ipype amo 1.500.000 tetãyguakuéra. Itavusu ha itáva tenondegua ha'e Libreville, Port-Gentil ha Franceville ha'e avei táva guasu Gavõ retãme

Isãso Hyãsia retãgui ára 17 jasypoapy ary 1960 guive, ku tavakuairetãre mbohapy tendota oisãmbyhy. Umíva pegua, karai El Hadj Omar Bongo oisãmbyhy Gavõ rehe ary 1967 omano meve ary 2009-pe, ha'e tuvicha Áfrika pegua hi'arevéva oisãmbyhy. Umi ary 90 iñepyrũme, Gavõ rekuái oheja toiko heta aty ojokuaikuaáva ha ojapo iléi guasurã oheja ojeporavo hasy'ỹ mburuvichakuérape, ombopyahu avei hetaite tetã rekuái atyvete.

Gavõ imba'eheta umi tetã Áfrika Kuarahyreikégua mbytépe, oĩgui ijapekue guýpe heta itakyra ha Gavõ oñemukuaa itakyra tetã ambuépe. Gavõ retãygua rekove oñemoporã, hákatu hetaite mboriahu oĩmeméva imbytépe.

Ko tetã réra «Gavõ» ou poytugañe'ẽ gabão, ha he'ise ao puku ahojáicha, upéicha ojogua ysyry Komo ñesẽ ysaja osẽvo paraguasúpe, táva Libreville-pe.

Mandu'apy[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 CIA. «Gabón - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 27 de enero de 2017.
  2. Informe sobre Desarrollo Humano 2016 (pdf) Consultado el 29 de abril de 2017

Joaju[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]


Áfrika

Angola | Arhélia | Cháde‎ | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia‎ | Gána | Gavõ‎ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua‎ | Ginéa Mbisáu‎ | Jimbúti‎ | Kamerũ | Kávo Véyde‎ | Kéña‎ | Komóra‎ | Lesóto‎ | Livéria‎ | Lívia | Maláui‎ | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y‎ | Marruéko‎ | Maurísio‎ | Mauritáña‎ | Mosambíke | Mbenĩ‎ | Namívia‎ | Nihéria | Níher‎ | Rruánda‎ | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe‎ | Séichele‎ | Senegal | Siérra Leõ‎ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika‎ | Yvy Sundã