Kuatia Ñepyrũha
| Tereg̃uahẽ porãite Vikipetãme, opaite tembikuaa hekosãsóva renda, opavave ikatúva ohai.
|
Vikipetã ha'e opaite tembikuaa hekosãsóva renda Internet rupive ha iñe'ẽ heta, opa tekove ikatu ohai térã omoambue iñapopyme'ẽnguéra. Upe Aty Viruremimono'õ'ỹ Wikimedia oisãmbyhy ha omboguata Vikipetãme. Oguerekove amo 37 sua kuatiarogue 287 ñe'ẽme (oĩ avei ñe'ẽ ava ojapo, esperanto guáicha, oĩ avei umi ñe'ẽ ava te'ýi tee pegua, kechuañe'ẽ guáicha, ha avañe'ẽme, ha upe ñe'ẽ noñeñe'ẽvéima, latinañe'ẽ guáicha ha ambuéva). Imarandu hekosãso, upe he'ise oimeraẽ tapicha ikatu omoambue, ohaijey ha oipuru oipotaháicha pe marandu, ojapóramo he'iháicha Vikipetã rekorãnguéra, imarandu oĩgui tekorã poguýpe ha'éva GNU/FDL ha Creative Commons Attribution-ShareAlike (CC-by-SA) 3.0. Oñepyrũ 15 jasyteĩ ary 2001 jave, oñemopyenda pe ypykatu hérava wiki rupive (Haguáii ñe'ẽgui wiki-wiki = "pya'e", "akuã", "pojava").
Ko tembiporu wiki he'ise kuatiarogue aty web pegua oguereko marandu opaichagua ha opavave ikatu omoambue ha ohaive hesekuéra umi ñanduti kundahára rupive, ha'éva Mozilla Firefox, Google Chrome, Internet Explorer, Netscape, Opera, Safari, térã tembiporu oimeraẽva ohechakuaáva umi kuatiarogue orekóva HTML ha ta'anga. Kóva hína peteĩ mba'e tuicháva omoingoéva Vikipetã umi ñe'ẽryrupavẽ ambuévagui: tapicha oimeraẽva oikekuaáva Internet-pe ikatu ohaijey ha omoambue kuatiaroguekuéra, ha oimeraẽ omoñe'ẽva ikatu oipytyvõ kuatiarogue jehaípe.
- 42 a. C..— Heñói Tiberio, mburuvichavete mokõiha Rróma Mburuvi pegua.
- 1532.— Francisco Pizarro omoinge ka'irãime Atahualpa, mburuvicavete ínka pahague, oikokuévo Cajamarca ñorairõ.
- 1945.— Oñemoheñói Unesco, Tetãnguéra Joaju atyvete ombohapéva tekombo'e, kuaaty, tembikuaa arandu ha momarandúpe.
- 1974.— Oñemondo arapýpe pe Arecibo marandu (ta'angápe, pe marandu vorekue), peteĩ marandu ituichakuéva 1679 bits omombe'úva ipype mba'éichapa Kuarahy Ypykatu, ñande Yvy ha ñande reko.
- 1989.— Epáñame, oñeme'ẽ Jopói Miguel de Cervantes haihára Paraguái pegua Augusto Roa Bastos.
… karai Isaac Newton (taꞌangápe), herakuãite peteĩ tembikuaatyhára katupyryvéva ramo, oñemoarandu avei pe alkímia rehe ha oguereko hógape heta aranduka oñe'ẽva alkímia rehegua.
... Ary 2022 Paraguái Jepapa marandúicha, Paraguáipe oĩ 6 109 644 ava?
… ikatu jahecha ñande resa añónte rupive pe Thiomargarita magnifica, techa mbotuichaha jeporuꞌỹre, upéva hína pe vaytéria ituichavéva.
… saary XIX jave, karai Simón Bolívargui oiko irundy tetã mburuvicha ramo Ñembyamérikape?
… ára 14 jasyapy jave, ojegueromanduꞌa Pi (π) ára, ojoguaitégui mbaꞌéichapa ojehai papapy π (3,14) ha ojehai pe arange amo Amérika Retãvore Joajukuérape (3/14).
… Poyvi Paraguái ijojahaꞌỹ haꞌanga mokõivagui, tenondépe heꞌíva "República del Paraguay" (pálma ha taruma ojejokuáva iguýpe, peteĩ mbyja saꞌyju mimbíva apuꞌa hovy mbytépe), hapykuépe heꞌíva "Paz y Justicia" ("Pyꞌaguapy ha Tekojoja") peteĩ leõ ha peteĩ gorro frigio.
Vikipetã ha'e tembiapo ohekáva jajapo hag̃ua oñondivepa peteĩ ñe'ẽryrupavẽ iñe'ẽ hetáva, opavavéva ikatu ohai ha oñemoarandu hese, oñemopyendáva internet-pe wiki rembiporu rupive. Ko'ápe, roipota rejuhukuaaha opaite tembikuaa hekosãsóva, upéva he'ise marandu ndaijapúiva, ikatu jaikuaa moõguipa oúva, ha ikatúva oñemoambue térã ojehai jey. Ko tembiapo oguata umi tekorã ombohapéva rupive ha opa imarandu oñemyasãi Creative Commons BY-SA rupive ha upe rupi ikatu ojepuru ojepotaháicha imarandu, oĩramo tekorã jepururã guýpe. Nde avei ikatu ohai ha omoambue Vikipetã marandu, reike va'erãnte nde réra reheve ha remba'apo va'erã umi tekorã tenondeguáva, ha'éva "jahai va'erã mba'e ikatúva jaikuaa porãite iñañeteha" ha "marandu imba'eguasúva opavavépe".
Opa umi ohaíva ha omba'apóva ko'ápe oipytyvõ potahápe kyre'ỹ ha oñembyaty oñondive peteĩ aty oñepytyvõvape, tendota'ỹva, oiporavo ha omba'apo joáva. Ndahasýi reñepyrũ hag̃ua, rehaikuaa avañe'ẽme ha reporandu va'erãnte pe ndereikuaáiva. Iporãite ñañemongetávo, upéicha ñamba'apo porãve ha ituichavéta ko ñane rembiapo.
| Tembiapokuéra ambuéva | ||
|
Vikipetã oiko Wikimedia rupive, aty viruremimono'õ'ỹva omboguatáva tembiapokuéra hekosãsóva heta ñe'ẽme:
| ||
