Occitáno ñe'ẽ

Occitáno ñe'ẽ.

Occitáno ñe'ẽ Ojeikuaa avei kóicha ñe'ẽdoy, arane tenda oñeñe'ẽha ...

Katalúña yvate kuarahy reikéo (Valle de Aran), Fránsia ñembýpe, Itália yvate kuarahy reike ha ñembýre (valles alpinos occidentales del Piemont ha tenda La Gárdia), Mónako.

Oñe'ẽva retakue (haimete)

Oñe'ẽvakuéra papapy: 500.000 ha 1.200.000-rupi.

Katalúña yvate kuarahy reikéo (4.700); Fránsia ñembýre (400.000 ha 1.000.000-rupi); Itália yvate kuarahy reike ha ñembýre (50.000 ha 100.000-rupi); Mónako (4.500).

Techakuaa tembiapoukapýpe

• Ñe'ẽ tee: Katalúña-me.
• Jehechakuaa tembiapoukapýpe: Itàlia-pe.
• Ñe'ẽatýre ñangareko: Fránsia.
• Ndojehechakuaái tembiapoukapýpe: Mónako.

Moõgui osẽ

Edad médiape occitáno oñemombarete ñe'ẽ tekotevẽrãrõ ha Occitánia rekopýrõ. Jehai ypy oĩ saryty XI peguare. Ha saryty XII ha XIII pe oiko chugui tekotevẽrã mbarete. Saryty XIII guive, ha edad média pukukue, Fránsia oñangareko ijehe hetãme oikóvagui, osẽ porã hagua omopu'ã tekopy ha ñe'ẽmbo'e franse.

Oñeñeha'ã oñemoingove jey ñe'ẽ, ha oñeñepia'ãve saryty XIX ñe'ẽporãre, ha saryty XX occitáno rehegua. Ko ipahagua omomba'e guasu ñe'ẽ ha omoinge'imi tembipuru marandurãme, mbo'ehao ha kuatiañe'ẽ ojejapohápe. Avei omotenonde ñe'ẽ mbykyrã, oñemoĩva ñe'ẽdoy ñe'ẽ ári, ha oipurukuaáva opavave tekoita oysitana.

Gaskóna rekoita Valle Aran -pegua mba'etee, ojehe'áva Katalúñare saryty XIV guive, héra arane. Oñeñangareko guive Katalúñape oñeme'ẽva tekome'ẽre, heko rape oñemombarete Vállepe (1990) ohupyty peve ñe'ẽpavẽicha renda, katala ha karaiñe'ẽ ndive.

Upe mboyve 1982) oñemoĩporãma oysitána jehai, ápe ojehechakuaa ombojoajúva occitánore, ha oñepyrũ mbo'ehaópe jeipuru (1984). Ko árape arane ojeipuru tekotevẽ ha ñembo'erã, oĩmimi tembipuru marandurãme ha ojehai ñe'ẽporã. Ñe'ẽmbo'e reko ñemuengovia oñepyrũva Occitánia fransésape nombotovéi Valle Aran-pe, ñe'ẽ imbareteterei ha oĩháme oñangareko mbaretéva hese. Aga katu arane noñemohatãi: oñemoĩ karaiñe'ẽ guýpe, ha avei katalápe oñakãity, oñembo'éva mbo'ehao ha jehorã. ak:Occitan