Tónga

Vikipetãmegua
Tónga mburuvi
Pule'anga Fakatu'i 'o Tonga
Kingdom of Tonga
Tónga


Poyvi

Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: Ko e Otua mo Tonga ko hoku tofi'a
(Tónga ñe'ẽ: «Tupã ha Tónga niko che rembirejakue»)
Tetã Momorãhéi: Koe Fasi Oe Tu'i Oe Otu Tonga
(Tónga ñe'ẽ: «Tónga ypa'ũnguéra Ruvicha Purahéi»)
Tavusu
(ha táva tuichavéva)
Nukualofa
Ñe'ẽnguéra Tónga ñe'ẽ ha ingleñe'ẽ
Tetãygua réra Tongano, tongana
Tekuái reko Oporokuái peteĩme amandajére
 • Rey Tupou VI
 • Primer ministro Pōhiva Tu'i'onetoa
Tetã Amandaje Asamblea Legislativa de Tonga
Sãso
 • Arange
Tavetã Joaju pegua
4 jasypoteĩ ary 1970
Yvy apekue Ñemoĩha 186.º
 • Opaite 747 km²[1][2]
 • Y (%) 4 %
Tembe'y 0 km [1]
Y rembe'y 419 km [1]
Yvyty yvatevéva Kao
Ava hetakue Ñemoĩha 197.º
 • Hetakue 100651 hab. (2016)
 • Typy'ũ 139 hab./km²
PIB (PPA) Ñemoĩha 179.º
 • Opaite (2012) US$ 788 sua[3]
 • Per cápita US$ 7600
PIB (nominal) Ñemoĩha 185.º
 • Opaite (2012) US$ 321 sua[3]
 • Per cápita US$ 3098
IDH (2017) Crecimiento 0,726[4] (98.º) – Iporã
Viru Pa'anga (TOP)
Ára UTC+13
 • Arahakúpe UTC+13
ISO Jehero 776 / TON / TO
Tetã renda tee Ñandutíme .to
Tetã pumbyry papapy +676
Tetã puhoe papapy A3A-A3Z
COI Jehero TGA
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Tónga, héra tee hína Tónga Mburuvi,[5] (Tónga ñe'ẽme: Pule'anga Fakatu'i 'o Tonga; ingleñe'ẽme: Kingdom of Tonga) ha'e hína peteĩ tetã hekosãsóva Oseaníape, ojejuhúva ypa'ũ aty Polinésiape ha heko rekuái oporokuái peteĩme amandajére.[5] Ijapekue yguasúpe rupive oñemohembe'y yvate gotyo upe Hyãsia retãvore hérava Wallis ha Futuna ha Samóa retã; yvate kuarahyresẽ ngotyo Samóa Amérika pegua; kuarahyresẽ ngotyo ojejuhu Niue ha ypa'ũnguéra Cook, oĩva Selánda Pyahu poguýpe; ha kuarahyreike gotyo Fíji retã ojejuhu. Ñemby gotyo, ypa'ũnguéra hi'aguĩvéva ha'e niko ypa'ũnguéra Kermadec, Selánda Pyahu ipoguýpe. Itavusu ha itáva orekovéva tapichakuéra ha'e Nukualofa.[5]

Ijyvy apekue niko 747 km²,[1] upéicha Tónga niko tetã tuichavéva 186ha opa umi tetã ambuéva apytépe. Amo 177 ypa'ũ ha'e niko ko tetã yvy apekue, umívagui 36 ypa'ũme añónte ojehecha oĩ tapichakuéra rekoha.[6] Ko mburuvípe oikove amo 100 000 tetãygua. Tónga retãyguakuéra hetakue tuichavéva ijerovia Hesu rapére ha iñe'ẽ ingleñe'ẽ ha Tónga ñe'ẽ.[5]

Mandu'apy[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 CIA. «Tonga - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 4 de febrero de 2017.
  2. «Population by sex, rate of population increase, surface area and density - Population selon le sexe, taux d’accroissement de la population, superficie et densité» (en inglés y francés). División de Estadística de las Naciones Unidas. Ojehechákuri árape: 6 de marzo de 2011.
  3. 3,0 3,1 Fondo Monetario Internacional (2013). «Report for Selected Countries and Subjects - Tonga» (en inglés). IMF.org. Ojehechákuri árape: 11 de agosto de 2013.
  4. PNUD (14 de septiembre de 2018). hdr.undp.org (ed.): «"Informe sobre Desarrollo Humano 2018"» (en inglés) (pdf). Ojehechákuri árape: 4 de diciembre de 2018.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 «Tonga» (en portugués). Portal São Francisco.com.br. Ojehechákuri árape: 9 de agosto de 2013.
  6. «Tonga» (en inglés). Global Education (2012). Ojehechákuri árape: 9 de agosto de 2013.

Joajuha[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]