Paraguái ñe'ẽnguéra
Paraguái ha'e peteĩ tetã ñe’ẽkõime, itapichakuéra oñe’ẽkuaávagui karaiñe'ẽ ha avañe'ẽ, pe Tekotevẽ Tenonde Paraguái retã mba'e 1992 pegua ojapo ichupe peteĩ tetã ñe’ẽkõiva ha pluricultural (arandupy hetáva), ojapóvo karaiñe'ẽ ha avañe'ẽme ñe’ẽ tee Paraguái retãme.[1] Umi 90% Paraguái retãyguakuéra oñe'ẽ karaiñe'ẽ ha 77% oñe'ẽ avañe'ẽ, ha ijepuru opotahaícha Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ.
Umi oñe'ẽva karaiñe'ẽ katu, he'iháicha pe marandu 2020 pegua "El español: una lengua viva" pe mbo’ehao Cervantes pegua he'íva, Paraguáipe amo 68,2% (4.946.322) iñe'ẽ tee niko karaiñe'ẽ. Pe 31,8% (2.306.350) ohembýva katu sa'i oñe'ẽ karaiñe'ẽ, umíva ha'e umi avañe'ẽ iñe'ẽ tee hína[2]. Amo 7,93% noñe'ẽkuaai karaiñe'ẽ, ko hetakue oguejýva umi 30 ary ohasava’ekuépe.
Peteĩ mba'e ojehayhu'etereiva Paraguái arandupype, ha'e pe oje'ipuru karaiñe'ẽ ha avañe'ẽ oñondive ko'ava ha'e Paraguái ñe'ẽnguéra tee; ha pe oñembojehe’a jopara (karaiñe'ẽme ojehá'i yopará), kóva haguére oje'e Paraguái ha'eha peteĩ umi tetãnguéra iñe’ẽkõiva añeteteva opaite yvýpe.[3] Karaiñe'ẽ ha avañe'ẽ ambuepe, Paraguái retãme oñeñe'ẽ 19 ypykuéra ñe’ẽ, oñe'ẽva upéipi 50.000 tekove paraguáigua, avei oĩ 300.000 "Pindoráguáiokuéra" oñe'ẽva poytugañe'ẽ, ko'ava oiko Paraguái tetãkorapy Pindoráma ndive. Avei oñe'ẽ ko'ape Alemañañe'ẽ, Rrusiañe'ẽ, Chínañe'ẽ, Ukyañañe'ẽ, Araveñe'ẽ, hapõñe'ẽ, etc.