Omaguañe’ẽ
Omaguañe’ẽ (kumɪsa umawa) ha’e peteĩ ñe’ẽ tupi-guaraniñe’ẽ rehegua, oñeñe’ẽva Amasóna ka’aguýre, Perúpe.[1]
Táva omagua réra ou "umawa" ñe’ẽngui, oñemoha’ãngáva ñe’ẽnguéra "umi" (maña, hecha, hendu) ha "awa" (ava) joajúgui.[2]
Ko ñe’ẽme ojeikuaava’ekue avei omagua jete, ariana, pariana, anapia, makanipa, ihuata, umaua, kambeva, kampeva ha omaguíno réra guýpe, uvei iñe’ẽharakuéra he’i ichupe "omagua".[3]
Tekove[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Ñe’ẽ rekove[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Ko’ág̃a, ko ñe’ẽ oguereko mbohapy ñe’ẽhára añónte.[4]
Ñe’ẽryru[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Jasypoapy 2011 jave, Kalifóryña Mbo’ehaovusu (University of California, Berkeley) temimbo’ekuéra oguenohẽva’ekue peteĩ ñe’ẽryru omaguañe’ẽme.[5]
Ko ñe’ẽryrúpe ikatu jajuhu ñe’ẽnguéra ipu jojáva umi ñe’ẽicha ojeipurúva avañe’ẽme.[6]
| Omaguañe’ẽme | Avañe’ẽme |
|---|---|
| miri | mirĩ |
| payu | paje |
| panama | panambi |
| pipu | pepo |
| ari | ári |
| pɨsapi | pysãpe |
| rupi | rupi |
| saku | aku |
Achegety[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Jasykõi 2020 jave, Peru Temimbo’e ha Arandupy Motenondeha ojapova’ekue hekópe omaguañe’ẽ achegety.[7][8]
Wawankira App ñemombo[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Jasypakõi 4 ary 2020 jave, oñemombova’ekue App Wawankira (mitã’i) Peru Amasóna Retã Mbo’ehaovusu (Universidad Nacional de la Amazonía Peruana) rembiapóre.[4]
Mandu’apykuéra[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
- ↑ https://bdpi.cultura.gob.pe/lenguas/omagua
- ↑ https://bdpi.cultura.gob.pe/pueblos/omagua
- ↑ https://bdpi.cultura.gob.pe/pueblos/omagua
- ↑ 4,0 4,1 «Archive copyArchive copy». Archivado desde el original, el 2022-01-072022-01-07. Ojehechákuri árape: 2022-07-272022-07-27.
- ↑ https://diariolaregion.com/web/elaboran-diccionario-de-la-lengua-amazonica-omagua/
- ↑ https://saludconlupa.com/documents/39/omagua_fw2011_dict_TOTAL_FINAL.pdf
- ↑ https://andina.pe/agencia/noticia-minedu-reconoce-oficialmente-alfabeto-lenguas-originarias-munichi-omagua-y-taushiro-786257.aspx
- ↑ https://www.actualidadambiental.pe/reconocen-oficialmente-alfabetos-de-tres-lenguas-originarias-de-la-amazonia/