Tengwar
Tengwar o tîw (hina ojetraduce akaru letra kuera) ha'e peteĩ sistema escritura mba'e basado kũ kuera hina inventó J. R.R Tolkien hina ojekuaa ikuatiañe'ẽ kuera porãve ikuaava/papyre kuera akaru pe karai mba'e kuãirũ kuera itembiapo kuera, heta kuera kũ kuera yvy py ao , akaru pe quenya ha sindarin, emplean pe escritura tengwar, inventada.
Tengwar ha'e peteĩ sistema escritura mba'e alfabético, ha oikatu teko utilizada kuera opyta hai oimeraẽ ñe'ẽ
tinco : t parma: p calma: - quesse:k
ando:nd umbar:mb anga:ng ungwe:g
thúle:z formen: f harma:ch hwesta:h
anto:nt ampa: mp anca: nk unque: g̃
numen:n malta:m ngoldo:ñ ngwalme:~
ore:r vala:v anna:j vilya:a
romen:rr arda: rd lambe:l alda:ld
silme:s esse:ss yanta: i ure:w
Pua'e kuera omoĩ ári pundie kuera, ári pe pundie tenondegua.
A: mbohapy kyta kuera omoha'anga pete'ĩ triangulo
E: pete'ĩ muanduhe
I: pete'ĩ kyta
O: peteĩ moapopẽ kotyo yvate
U: peteĩ moapopẽ kotyo yvýpe
Y: mokõi kyta kuera pundie ári
Ave nahániri oĩ pundie ojeoipuru "i" kyta ỹre pua'e guy.
Hag̃ua japo tĩgua la pua'e omoĩ pundie ngwalme ári. Ej: ỹ= mokõi kyta kuera pundie ngwalme ári
Hag̃ua omoĩ muanduhe, omoĩ "j" kyta ỹre guy ñe'ẽgua envés de la pundi'e.
Hai tengwar kuera ndive: Hag̃ua, Mitã
hwesta (h)+mbohapy kyta(a)+unque (g̃)+ peteĩ moapopẽ kotyo yvýpe (u)+ "i" kyta ỹre+mbohapy kyta(a)= hag̃ua malta (m)+pete'ĩ kyta (i)+tinco (t)+ngwalme(~)+ mbohapy kyta(a)= mitã
Silme ha esse nahániri ojeoipuru, tapiã ojeoipuru silme nuquerna ha esse nuquerna
Avei ojeoikatu omoĩ pua'e con simbolo propio,ha ha'e:
vilya:a yanta:e "i" kyta ỹre: i anna:o vala: u "j" kyta ỹre:y
