Eho kuatia retepýpe

Amérika Retãvorekuéra Joaju ñorairõ

Vikipetãmegua
Tetãvore Joapykuéra ñorairõ

Tetãvore Joapykuéra ñorairõ
Arange 12 jasyrundy 1861-9 jasyrundy 1865
Tenda Tetãvore Joapykuéra
[editar datos en Wikidata]

Tetãvore Joapykuéra ñorairõ (Ingleñe'ẽme: American Civil War) oiko oñombohovakévo Tetãvore Joapykuéra amo ary 1861 guive 1865 peve. Oñepyrũ oñorairõ oikógui tetãvorekuéra oipota gueteri tembiguái reko hetãme ha oimeraẽ ambuéva ndoipotavéima, upéicha jasyrundy 1861-me Amérika Retãvorekuéra Oñembyatýva ondyry Fort Sumter rehe Yvy Karolina-pe, Abraham Lincoln ojupi riremi Tetãvore Joapykuéra mburuvicha ramo. Umi tetãvore ambuéva Joatýgui oguerosapukái ijeroviaha Tetãvore Joapykuéra léi guasúre ha upéicha ombohovái hikuái Amérika Retãvorekuéra Oñembyatýváre, ohekágui umi Oñembyatýva toiko hetave tembiguái reko ijyvýpe.

Umi 34 tetãvore apytépe, oĩ va'ekue Tetãvore Joapykuérape jasykõi 1861-me, 7 tetãvore ohekáva tembiguái reko oguerosapukái ojeiseha Tetãvore Joapykuéragui ojapo hag̃ua Amérika Retãvorekuéra Oñembyatýva. Oñembohetave hikuái oikégui ijatýpe irundy tetãvore ambuéva. Upéicha umi tetãvore oñembyatýva niko Yvy Karolina, Misisípi, Florida, Alaváma, Georgia, Luisiana, Texas, Virginia, Arkansas, Tenesi ha Yvate Karolina. Ojehero "Joaty" umi tetãvorekuéra ambuéva ndoipotavéima tembiguái reko ha opytaséva Tetãvore Joapykuéra poguýpe, 23 tetãvore.

Joaty ha umi Oñembyatýva pya'eite oñembosako'i ha heta tapicha omondo hikuái ñorairõhápe, irundy ary pukukuévo. Joaty ipu'aka umi Oñembyatývare hetaite ñorairõha aty ruvicha oñeme'ẽgui ñorairõhápe. Irundy ary pukukuévo tuicha oñorairõ hikuái ha ojehechakuaa amo 620 000 térã 750 000 tapicha omanoha.[1] Umi Oñembyatýva oñehundi ha opa tembiguái reko Tetãvore Joapykuérape, upéicha amo 4 sua tembiguái hekosãsóma. Opa rire ñorairõ, Tetãvore Joapykuéra oñembosako'i toiko hag̃ua ñemyatyrõ oparupi ha oheka ome'ẽ tekoiterape umi tembiguaikuépe.[2]