Augusto
Augusto (Latinañe'ẽme: Augustus; Rróma, 23 jasyporundy 63 Kirito mboyve-Nóla, 19 jasypoapy 14 Kirito rire) ha'e akue pe mburuvicha peteĩha Rróma Mburuvi pegua. Oisãmbyhy ary 27 Kirito mboyve guive omano meve amo ary 14 Kirito rire, irundypa ary pukukuévo oisãmbyhy hetãre. Héra heñóivo niko Kájo Octavio (Gaius Octavius), Julio César ra'yanga ary 44 Kirito mboyve guive. Amo ary 27 Kirito mboyve pe senádo rrománo ombohéra Octavio-pe «Augusto», ha upe guive oiko chugui Mburuvichavete César Augusto (Imperator Caesar Augustus). Héra hetágui, ojeherovéva ichupe «Octavio» rehe oñeñe'ẽrõ hekove rembiasa amo ary 63 guive 44 peve Kirito mboyve ha ojehero chupe «Augusto» rehe oñeñe'ẽrõ hekove ary 27 Kirito mboyve ohasapámava.
Oiko karia'y Octavio-gui Julio César rembirejakue jára, ojuka rire ichupe Senádo rógape amo ary 44 Kirito mboyvépe. Ohasa rire peteĩ ary, Augusto ojoaju Marco Antonio ha Lépido rehe oisãmbyhy hag̃ua Rrómare ha heta tetãvore ijerére,[n. 1] Augusto ohekave ipokaturã ha nomboja'oséima hetã rekuái, upéicha oñepyrũ oheka oisãmbyhy hag̃ua ha'eño: Lépido oho va'erã tetã ambuévape, ha Marco Antonio ojejuka ndaipu'akái rire Accio ñorairõme. Opa rire pe oisãmbyhy mbohapýva Rrómape, Octavio ombou jey Rróma Tavakuairetã reko, upéicha tetã rekuái oumo'ã Senádo-gui, hákatu ojehechakuaa Augusto añónte oisãmbyhyha. Mbeguehápe Augusto imbareteve ha imba'ehetave, sapy'ánte ojehecháma ipokatuve senádo-gui.
Augusto oisãmbyhy aja Rrómare ojehecha py'aguapyite Mburuvi tuichakuére, oĩ jepe ñorairõ ku tetã rembe'ýpe. Ojekupyty porã Mburuvi páyto rehe —tetã ijykegua mbaretevéva— toiko hag̃ua py'aguapy, ombopyahu mba'éichapa tetã omono'õ ipirapirerã, ojapo tape guasu ojoajúva tenda mombyry ojegueraha porãve hag̃ua mba'e apopy, ombyaty ñorairõhára oñangareko hag̃ua hetãre ha Rróma távare, upéicha avei ojapo jey ha omoporã hetaite mba'e Rróma távape.
Omano rire ary 14 Kirito rire, Senádo ojapo chugui peteĩ tupã, ha Rróma retãyguakuéra omomba'eguasu ichupe.[1] Herakuã porãitégui, upe guive oñepyrũ oñembohéra «César» ha «Augusto» opaite umi Rróma mburuvichavete ou rire, ha upe jasy arapapahágui héra Sextilis oñembohera jey «Agosto» omomba'eguasu hag̃ua ichupe, pe jasy avañe'ẽme oje'e 'jasypoapy'. Ou César Augusto ra'yanga héra Tiberio oisãmbyhy hag̃ua Rrómare, Augusto omano rire.
Marandumi
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ Oĩ tetãvore opyta gueteri Senádo poguýpe.
Mandu'apy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ Eck (2003), p. 124.
