Ehecha Tekotevẽ Tenonde Paraguái retã mba'e reñoiha

'''Ojehaihína Tekotevẽ Tenonde Paraguái retã mba’e''' (1992)

== Moñepyrumby ==
Tetã Paraguái, héra teépe oñembyatỹva rupive Tetã<br>
Atyguasupavẽ Moĩmbahárape, imanduoeávo Tupãre,<br>
ohechakuaávo teko marangatu, omoañetepotávo<br>
tekosãoeỹ, joja ha tekokatu omoañetévo tekuái<br>
tetãygua remoĩmbõva, tembijokuái rupiguáva,<br>
omonguoeéva tetãygua voi ha ijahápe maymáva,<br>
omombaoee jeyje†vo ipuoeakapavẽ ha ijeiko haoee ae,<br>
ojeheoeávo mayma tetãre, omoañete ha omboaje<br>
ko Leiguasu. Paraguay, jasypoteĩ, 20, 1992-me.<br>

== Vore I ==
Kuaapyrã Mopyrendaha<br>
rehegua, Derecho, Deber<br>
ha Garantía-kuéra rehegua.<br>

Tepysã I: Kuaapyrã<br>
Mopyrendahakuéra rehegua<br>

Artículo 1: Estado ha tekuái* rehegua<br>
Paraguái República opaite árama oikóta haoee ae* ha poguypeoe¥*.<br>
Haoee Estado ojeikohápe leietére ha oñeñangarekohápe<br>
tetãyguáre, ipeteĩ ha oñembojaoeokuaoe¥va<br>
ha oguerekopaoe¥va peteĩ hendápe ipokatu sãmbyhyrã,<br>
Leiguasu ha leikuéra heoeiháicha. Paraguái retã oipuru iñemboguatápe<br>
tekuái tetãygua remimoĩmb†va, jokuaihára<br>
rupiveguáva, ijahápe tetãygua maymáva, opaichaguáva,<br>
ha ipyendáva teko marangatu* jehechakuaápe.<br>

Artículo 2: Puoeakapavæ jeheguiete rehegua<br>
Paraguái retãme puoeakapavæ oĩ tetãyguakuéra pópe, ha<br>
ãva oipuru ko Leiguasu omohendaháicha.<br>

Artículo 3: Tetã puoeaka* rehegua<br>
Tetãyguakuéra oipuru ipuoeaka vóto rupive. Tekuái omboguata<br>
oñondive Poder Legislativo, Ejecutivo ha Judicial;<br>
maymáva oguereko hembiaporã tee, omandaoe¥re ojuehe;<br>
oñomoir¤, oñopytyvõ ha omaña ojuehe. Mavavéva<br>
kooeã Poder ndikatúi omeoeæ ijupe térã ambuépe, térã peteĩ<br>
yvypóra ¥rõ yvypóra at†pe, pokatu oĩoe¥va léipe, térã<br>
ombyatypa ipogu†pe puoeakáva oĩva. Dictadura osæte<br>
voi léigui.

Tepysã II: Derecho, Deber ha Garantía-kuéra rehegua<br>
Moakãha i. Tekove ha Tekoha rehegua<br>
Pehængue a. Tekove rehegua<br>

Artículo 4: Derecho ojeikovévo rehegua<br>
Mayma yvypóra oguereko ijeheguiete voi derecho oikovévo.<br>
Ko derecho iñañetévaoeerã, ikatúma guive, maymávape<br>
oikove ypy guive isy ryep†pe. Juez ndaikatúi<br>
ojukauka avavépe hembiapo vaikuére. Estado oñangarekóvaoeerã<br>
mayma tekovére oñembyaioe¥ hag̃ua hete ha<br>
iñakãme, héra ha herakuã porãme. Léipe oĩvaoeerã moõ<br>
mevépa peteĩ tapicha ojapokuaa ojaposéva hetégui oipytyvõmbotávo<br>
mbaoeekuaaverã térã tesãirã.<br>

Artículo 5: Tortura ha ambue tembiapo vai rehegua<br>
Avavére ndojepuruvaoeerãi tortura térã ñembosarái vai<br>
ojojaoe¥va yvypóra rekóre. Jejukapaguasu, tortura, yvypóra<br>
ñembohapykuerekañy mbaretépe, ha jeporojuka políticakuére,<br>
jepeve aréma oiko hague, ndopytareivaoeerãi.<br>

Artículo 6: Yvypóra rekove porã rehegua<br>
Estado oñehaoeãne yvyporakuéra rekove iporã hag̃ua, ha<br>
upevarã omoĩne tembiaporã ohechakuaáva oĩha imboriahuetéva,<br>
oĩmbaporãoe¥va, imitãiterei, ha ikaoearúmava. Estado<br>
oipytyvõvaoeerã avei oñemyesakã hagua opa mbaoee<br>
tetãygua reko rehegua, mbaoeéichapa upéva ojoaju akarapuoeã<br>
ndive, tekoha ñembyaioe¥ ndive, ha yvyporakuéra<br>
reko porãve ndive.<br>

Pehængue II: Tekoha rehegua<br>

Moakãha II: Tekosãoe¥* rehegua<br>

Artículo 9: Yvypóra rekosãoe¥ ha jeiko kyhyjeoe¥* rehegua<br>
Mayma yvypóra oguereko derecho oñeñangarekóvo<br>
hese ilibertápe ha kyhyjeoe¥re oiko hagua. Avavépe ndikatúi<br>
ojejopy ojapo hag̃ua Léi omandaoe¥va, térã ojejoko<br>
chugui ojapóvo Léi oproivioe¥va.<br>

Moakãha III: Jojareko rehegua<br>

Artículo 46: Yvypora-kuéra peteĩchapanteha rehegua<br>
Opaite oikóva ko República-pe peteĩchapánte hekokatu<br>
ha ideréchope. Ndaikatúi oñeporombojoav†vo. Estado<br>
ojapóne tekotevæva upéicha oiko hagua. Jojaoe¥ rehe<br>
ñangareko ndojehechavaoeerãi oñeporombojojaoe¥va ramoguáicha.<br>

moakãha IV: Derecho oguerekova familia rehegua <br>

moakãha V: Ypykuéra Retã rehegua <br>

moakãha VI: Tesãi rehegua <br>

moakãha VII: Tekombooee ha Aranduka rehegua <br>

moakãha VIII:. Mbaoeapo rehegua <br>

moakãha IX: Derecho Económico ha Reforma Agraria rehegua <br>

moakãha X: Tetã ñemboguatarã Derecho ha Deber <br>

moakãha XI: Tembiaporã tee rehegua <br>

moakãha XII: Jeroviakuéra Leiguasu pegua rehegua <br>

== vore II: Tetã rekuái Ñemohenda rehegua ==

tepysã I: Tetã ha estado rehegua<br>

moakãha I: Ñeoeæ ropytakuéra rehegua <br>

Artículo l40: Ñe'ẽnguéra rehegua
Paraguái ha'e tetã rembiakuaa arandu hetáva ha iñe'ẽ mokõiva. Estado ñe'ẽ tee ha'e castellano ha guaraní. Léipe he'iva'erã mba'éichapa ojeporúta mokõivéva.  Mayma ypykue ñemoñare ñe'ẽ ha opaite imbovyvéva ñe'ẽ, ha'e tetã rembikuaa arandu.

moakãha I: Tetã ambue ndive ñomoir¤ reko rehegua<br>

moakãha II: Tetãygua reko ha Ciudadanía rehegua<br>

tepysã III: Estado de Excepción rehegua<br>

tepysã IV: Leiguasu ñembopyahu<br>

tepysã V: Temimoi ipahapegua ha sapyoeagua<br>

== Joaju okapeguávandi ==
*[https://web.archive.org/web/20120827205155/http://celia.cnrs.fr/FichExt/Am/A_25_11.htm]
{{Paraguái}}
[[Ñemohenda:Paraguái]]
[[Ñemohenda:Teko me'ẽ]]