Ama
Ama (karaiñe'ẽme: Lluvia) niko y yvatégui ho'áva. Yvatégui ikatu ho'a amandáu, yrypy'avevúi ha ama araikuéra guive amoite yvágape, ho'árõ ama ja'e okyha. Ama niko oike pe y ñembojerépe (y ñemomýi yvy ape ári ha yvágare), upéicha oñepyrũ y tĩmbo oñemohypy'ũvo arai ryepýpe, iñambuévo mba'epytu okakuaa yra'ỹi ha ipohyive ho'a peve yvy ape ári.
Oĩ Yvy ape ári vore okyvehápe, upépe jahecha ka'aguy ha ka'avo opaichagua. Ndokýi ramo peteĩ yvy vore ári jahecháta oĩha tave'ỹ ha yvyku'i oparupi.
Ñe'ẽryru ama rehegua[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
- Ama charara: Okyiterei tyapúpe
- Ama chororo térã amarei: Sapy'ánte okyitereívo ha ndahi'aréivo.
- Ama pororo: Oky mbaretépe ha ndahi'aréi.
- Amaguasu térã amangurusu: Oky hi'aréva ha oñuvãmba ýpe.
- Amandayvi: Okymívo, ho'ávo y ipo'imíva.
- Amandyke térã amandyky: Peteĩ yra'ỹi ho'áva yvágagui.
- Amaporu: Y osyry mbaretépe okyiterei rire ha ogueraháva mba'ekuéra.
- Amarayvi: Ama pererĩ.
- Amaterere térã amatiri: Oky ha ojehecha aratiri yvágape.
- Hayvi: Okymi, y ipererĩva.
- Hayviveve: Oky ikangymíva ogueru yvytu.
- Guarara: Ama ryapu.
- Yponu térã yporu: Okyitereívo ha ýpe oñuvãmba.
