Kambója retãyguakuéra jejuka heta
|
Kambója retãyguakuéra jejuka heta ojapo upe Hemére pytãnguéra, ojeheroháicha akue upe aty ojokuaikuaáva Amoño'ỹtekuarekogua Kampuchéa pegua (Partido Comunista de Kampuchea) oiko rire upe Vienã ñorairõ, oisãmbyhývo hetãre, oiko aja ary 1975 guive ary 1979 peve ha oporojuka 1 671 sua amo 1 871 sua tetãygua, 21 amo 24 % opa Kambója retãygua hetakuégui upe aja.[1]
Karai Pol Pot ñesãmbyhy guýpe, tetã rekuái hatã ojapose tetã pyahu oñemba'apohápe mante ñemitỹre ha oikóva Máo rape ha Estálin rape ñeimo'ãnguéra rupi. Hemére pytãnguéra omosẽ tavayguakuéra hógagui oho hag̃ua oiko ñúme chokokuéicha, tavaguasukuéra oñemonandimba Hemére Pytãnguéra ohundiségui tavaguasu rekotee ha arandupy, ha'ekuéra oimo'ãre umi tavaguasu mba'e omboyke tapichakuérape, upéicha omoñepyrũse jey hemerekuéra avano'õ ha omoheñoise iñarandupy, opamba'e Pol Pot ipoguýpe, karai omotenondevékuri chupekuéra. Milikokuéra oporokuái hatãme ha ombopohýi tavayguakuérape, tapichakuéra omba'apo katuetei va'erã opa ára, heta umívagui oho ka'irãme, milikokuéra oporombyepoti, oporonupã vai ha oporojuka oipotaháicha, iñe'ẽ akã rehe, he'íva «umi ore ja'e'ỹva tyepypeguápe jeheka».[2] Ojeipapávo, 1 500 000 amo 3 000 000 Kambója retãygua omano opáicha. Tetãyguakuéra jejuka heta opa umi Vienã ñorairõhára aty ondyrývo Kambója yvýre con la invasión vietnamita.[3] Ojejuhúma amo 20 000 tyvy guasu opavavépe, ojeheróva Mano Ñu.[4] Ojejuhuvéva tyvykuéra 1995 ha 1996 mbytépe.[5]
Hemére pytãnguéra potapy tenondegua niko tetã ñemopotĩ, ojejaposeháicha kuri Alemaña násipe, ojejaposévo ñemoñare oñemoporãvepyre, he'iháicha peteĩ mburuvicha hemére: «tetãygua ñemopotĩ».[6]
Ára 2 jasyteĩ ary 2001-pe, Kambója rekuái ojapo apoukapy pyahu oñembohovake hag̃ua hemére ruvichakuéra. Ñembohovake oñepyrũkuri ára 17 jasykõi ary 2009-pe.[7] Ára 7 jasypoapy ary 2014-pe, ojekuaauka Nuon Chea ha Khieu Samphan iñangaipa ha oñemoĩ chupekuéra ka'irãme hekove pahápeve hembiapovaíre yvypóra rekóre.[8]
Mandu'apy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ Ben Kiernan. The Demography of Genocide in Southeast Asia. The Death Tolls in Cambodia, 1975-79,and East Timor, 1975-80. Critical Asian Studies, 35:4 (2003), 585-597.
- ↑ Etcheson, 2005: 119; Heuveline, 1998: 49-65
- ↑ Mayersan, 2013: 182
- ↑ DeMello, 2013: 86
- ↑ Kohn, 2013: 256
- ↑ Hannum, 1989: 88s
- ↑ Mendes, 2011: 13
- ↑ FIDH. “Camboya: Sentencia de 2 ex líderes del Jemer Rojo a cadena perpetua es histórica”. FIDH. Publicado el 7 de agosto de 2014. Consultado el 15 de diciembre de 2015.