Mboipe sa'yju
Mboipe sa'yju, Xenodon merremii, X. neuwiedl, X. severus, karaiñe'ẽme oje'e chupe falsa yarara térã culebra sapera, ha oĩ umi Squamata hérava apytépe. Jajuhu amo Venezuela guive Uruguay peve.[1][2]
Oje'e chupe mboipe, ha'e ipochy jave yvate ohupígui iñakã ñandera'ã hag̃uáicha ha ombopégui ijajúra. Péicha ojapo jahecha tuichave hag̃ua ha ñanemongyhyje hag̃ua ñañembojárõ hese. Umi okakuaapáva ipuku 1 métro rupi, ha ombo'a amo 5 térã 6 rupi, umi tuichavéva ombo'a hetave.
Heta oĩ he'íva mboipe sa'yju rendy ñandejukaha, jepe ha'e nañandesu'úi. Péicha oje'e hese jaráicha iparágui ha ojoguágui chupe. Mboipe sa'yju oĩ opáicha iparáva, oĩ umi sa'yjúva, ikatu ijape pytãngy térã hũ jararáicha. Upévare iporãve ndajapokói hese ndajaikuaaporãirõ, anítei jajavy ha mboipe rãngue jahupi jarara, ñandesu'u ha ñandejuka.[3]
Mboipe sa'yju ovy'a javoraitýre ha hakuhápe Chácoicha. Hembi'u kururu opaichagua, ju'i, teju ha hapicha mbói avei. Umi kururu ho'uvéva Bufo paracnemis, B. ictericus ha B. arenarum, ha omokõkuaa umi kururu chugui ipohyivéva. Ijuru oĩvoi péicha ojapo hag̃ua. Hañykã onohẽ hendágui ojejurup'ea tuichave hag̃ua, ha iñapekũ ruguápe hãimbuku. Oimérõ kururu oñembovu tuichave hag̃ua, ani hag̃uátei mbói omokõ chupe, mboipe sa'yju ojagarra iñakãgui, umi hãimbukúpe ombokua ijape ha oñyñýi. Upépe mboipe omokõ chupe. Upe kururu aysykue osẽva ijapére mba'evete asy ndojapói hese.[4]
Mandu'apy[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
- ↑ https://sib.gob.ar/especies/xenodon-merremi
- ↑ Gatti, Carlos (1985) Enciclopedia Guarani - Castellano de Ciencias Naturales y Conocimientos Paraguayos. Arte Nuevo Editores. Asunción
- ↑ http://www.faunaparaguay.com/waglerophismerremi.html
- ↑ https://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Xenodon&species=merremii