Itamembeatã
Itamembeatã térã etáño (karaiñe'ẽme: estaño) ha'e peteĩ eleménto kímiko, peteĩ kuarepoti membemi ha isa'y itatĩcha, hũngymi. Ko eleménto oñemohenda aty 14 ryepýpe upe eleménto kímiko rechaukahápe. Kímika mba'e jeporúpe, itamembeatã hína pe eleménto 50. Ojehechauka taikuéra Sn rupive, oúgui latinañe'ẽgui stannun ha he'iséva itamembeatã.
Oñembojehe'ávo kuarepoti pytã ha itamembeatã ikatu oñeguenohẽ kuarepotiju'atã (bronce), mba'e atã oikytĩkuaa porãitéva ha hasy'ỹ oñemboysaja hag̃ua. Yvypóra oikuaárõguare ikatu ojapohague ko jehe'a ha ikatu omoĩhague hembiporukuérape, oñepyrũ va'ekue ára pukukue hérava Kuarepotiju'atã Ára, Kuarahyreike Európape oñepyrũ amo ary 2000 Kirito mboyve ha opa amo 800 Kirito mboyve, Kuarahyresẽ Mbyteguápe oñepyrũ amo 1000 ary mboyve (ojepururaẽ kuarepotiju'atã Mesopotámiape amo ary 3300 Kirito mboyve).[1][2]
Itamembeatã hasyite oñembyai hag̃ua ýpe térã he'õhápe ha hasy'ỹ ñambope hag̃ua, upévare heta ojeiporu ojaho'ívo kuarepoti ambuévare oñeñangareko hag̃ua hesekuéra.
Ndaikatúi jajuhu itamembeatã yvýpe térã yvy guýpe, oñeguenohẽ va'erã ko mba'ehekove'ỹva itavera hũichagui hérava kasiteríta, kóva ikatu jajuhu itakuapýpe térã ysyry ruguápe. Ñambyakuitérõ ko kasiteríta peteĩ tatakuápe, jarekóta ko itamembeatã.
Opaichaguápe ikatu jaiporu ko itamembeatã, techapyrã, ñañangarekosérõ itakandua (fiérro) térã aséro ikatu jajaho'i ichupekuéra jaiporúvo itamembeatã, ikatu ñambojoapy mokõi kuarepoti ambuéva ñamboja hesekuéra itamembeatã rupive (soldadura), ikatu ñamoĩ ichupe itaverápe ñamombaretesérõ ani hag̃ua ojekarei, avei ikatu ñambojehe'a ichupe kuarepoti pytã reheve jajapo hag̃ua kuarepotiju'atã. Yvypóra ndojehechái tesaparápe oiporúvo ko itamembeatã, jepémo oñemoĩrõ parápe térã yguasúpe ikatu ombyai pirakuéra ha yguasu ka'avópe.
| Apỹi kímiko rechaukaha | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
| Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
| Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
| Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Fl | Uup | Lv | Uus | Uuo | ||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mandu'apy[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
- ↑ Pernicka E. et al 2003. Early Bronze Age metallurgy in the northeast Aegean. In: Wagner G.A., Pernicka E. and Uerpmann H-P. (eds) Troia and the Troad: scientific approaches, natural science in archaeology. Berlin; London : Springer, 143–172. Tembiecharã:ISBN
- ↑ "Chapter 4: The Bronze Age."