Vikipetã:Poravopyre/ñongatuha/Uruguái

Uruguái poyvi.

Uruguái —héra tee Tavakuairetã Kuarahyresẽygua Uruguái— ha'e niko peteĩ tetã hekosãsóva Ñembyamérika pegua, oĩva ñemby kuarahyresẽ ngotyo ku yvyrusúpe.

Ijerére ojejuhu yvate gotyo tetã Pindoráma ha kuarahyreike gotyo ku tetã Arahentína. Kuarahyresẽ ngotyo oreko hembe'y paraguasu Atlántiko rehe ha ñemby Río de la Plata rehe. Ijapekue hína 176 215 km², apekue rupive Uruguái hína pe tetã michĩve mokõiha, tetã Surinẽ rire. Ary 2011 jave, umi Uruguái retãygua hína 3,29 sua tapicha, upévare iñemoiha 10ha umi tetãnguéra Ñembyamérika pegua, umi tetãygua retakuére.

Uruguái niko peteĩ tavakuairetã mburuvicharapépe oñemboja'óva 19 tetãvore ha 89 táva. Itavusu ha itáva orekovéva tapichakuéra ipype ha'e hína Montevideo, orekóva 1,3 sua tekovekuéra ipype, ha umi táva ojeréva Montevideo ndive ojeipapa 1,7 sua tapichakuéra, ha'éva 53% opaite Uruguái retãyguágui. Uruguái oipytyvõ akue omoñepyrũ hag̃ua upe Tetãnguéra Joaju aty, Mercosur, OEA, upe UNASUR ha G77 avei.

Apekue ko'ãgagua Uruguái retã pegua ojeikuaa va'ekue Banda Oriental réra rupive —orekóva ipype avei pehẽnguemi upe tetãvore Pindoráma pegua Rio Grande do Sul ko'ãgagua—. Oñembohérava upéicha ijapekue oĩva kuarahyresẽ ngotyo ysyry Uruguay pegua ha ha'e va'ekue upe yvy ikuarahyresẽvéva Río de la Plata Virreirenda pegua. Ára 27 jasypoapy ary 1828 pegua ojejapo jekupytyha omoñepyrũ tetã hekosãsóva.