Avati

Avati (Zea mays) ha’e peteĩ ka'avo ha’ỹiva. Hakã ojoguanunga takuárape hakatu ndaijapytekuái, hogue po’i puku ha hi’a apýra haguepa. Oĩ hetaichagua. Ojejuhu ypy América-pe ha ko’águi ojegueraha Europa-pe. Ojeipuru tembi’urã, jepémona ojejapo avei chugui ñandyry. Umi ñande ypykuéra guarani ojapova’ekue ichugui peteĩ ka'u'y (chicha). Oje’u hag̃ua oñemomimói, oñembichy, oñemaimbe térã oñembopororo. Avei oñemongu’i ha ojejepo chugui hu’i.

Umi oñeñotỹvéva ha’e ko’ãva:

Avati chipa térã avati morotĩ. (Zea mays amylacea)
Avati tupi morotĩ (Zea mays indurata)
Avati tupi pytã (Zea mays indentata)
Avati pichinga térã pororo (Zea mays everta)

Moõguipa osẽ

GONZÁLEZ TORRES, D. Cultura Guarani. Segunda Edición (2.007) Editorial Servi Libros. Asunción - Paraguay.