Mbenĩ

Vikipetãmegua
République du Bénin
Tetã Mbenĩ
Benín


Poyvi

Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: Fraternité, Justice, Travail
(hyãsiañe'ẽgua: «Tekoporã joajúpe, Tekojoja, Tembiapo»)
Tetã Momorãhéi: L'Aube Nouvelle
Tavusu Porto Novo[1]
Táva tuichavéva Cotonú
Ñe'ẽnguéra Hyãsiañe'ẽ
Tetãygua réra Mbenĩygua
Tekuái reko Tavakuairetã imburuvicha rape
Tendota Yayi Boni
Tetã Amandaje Asamblea Nacional
Sãso
 • Arange
Hyãsia pegua
1 jasypoapy ary 1960-pe
Yvy apekue Ñemoĩha 101.º
 • Opaite 112.620 km²
 • Y (%) 1,8%
Tembe'y 1.989 km
Y rembe'y 121 km
Yvyty yvatevéva Monte Sokbaro
Ava hetakue Ñemoĩha 94.º
 • Hetakue 7.649.360 (2005) hab.
 • Typy'ũ 60 hab./km²*
PIB (PPA) Ñemoĩha 133.º
 • Opaite (2010) USD$14,017 Sua
 • Per cápita USD$1.527 (2010)
IDH (2012) 0,436[1] (166.º) – Imichĩ
Viru Franco CFA (XOF)
Ára UTC+1
 • Arahakúpe UTC+1
ISO Jehero 204 / BEN / BJ
Tetã renda tee Ñandutíme .bj
COI Jehero BEN
Opaite Tetã Yvýgui
  1. Porto Novo es la capital oficial, Cotonú todavía es la capital de facto.

[editar datos en Wikidata]

Mbenĩ (hyãsiañe'ẽme: Bénin, hérava ymaguare Dahomey), héra tee Tavakuairetã Mbenĩ (hyãsiañe'ẽ: République du Bénin), ha'e niko peteĩ tetã opytáva Áfrika kuarahyreike gotyo. Ijerére ojejuhu kuarahyreike gotyo Togo retãme, kuarahyresẽ gotyo Niheria retã ha Vurukina Faso retã ha Níher yvate gotyo ojejuhu. Opaite nunga tekove oikóva ipype oĩ Yjere Mbenĩ yrembe'ýre.[2] Itavusu ha'e táva Porto Novo, hákatu iporokuái oĩ táva Cotonou, táva tuichavéva. Mbenĩ hi'ape renda nunga 110.000 km2, ha ipype oguereko 9,05 sua tapicha kuéra. Mbenĩ iviru ñemono'õ ou ñemitỹ pegua.[3]

Iñe'ẽ tee niko hyãsiañe'ẽ. Hákatu, oĩ umi ñe'ẽ ambuéva oñeñe'ẽva avei, pe "fõ ñe'ẽ" ha joruvá ñe'ẽ katu oñeñe'ẽva py'ỹi. Róma ikatóliko rape ijeroviaha guasuvéva, ha upei islã, pe vudu ha Lutero rape.

Kolónia Hyãsia pegua ymaguare, hérava akue "Dahomey", tavetã Dahomey oikógui akue hendápe ko'ãgagua, ku tetã ohupytu akue isãso ára 1 jasypoapy ary 1960-pe, Tavakuairetã Dahomey héra rupi. Ary 1975-jave, oñembohéra jey Tavakuairetã Mbenĩ.

Mandu'apy[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

  1. Informe sobre desarrollo humano 2013 (html) Consultado el 15 de septiembre de 2013
  2. R. H. Hughes, J. S. Hughes. A directory of African wetlands, p. 301. IUCN, 1992. ISBN 2-88032-949-3
  3. "Organización de la Agricultura y la Comida de las Naciones Unidas". Naciones Unidas, 29 de junio de 2010

Joaju[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]


Áfrika

Angola | Arhélia | Cháde‎ | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia‎ | Gána | Gavõ‎ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua‎ | Ginéa Mbisáu‎ | Jimbúti‎ | Kamerũ | Kávo Véyde‎ | Kéña‎ | Komóra‎ | Lesóto‎ | Livéria‎ | Lívia | Maláui‎ | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y‎ | Marruéko‎ | Maurísio‎ | Mauritáña‎ | Mosambíke | Mbenĩ‎ | Namívia‎ | Nihéria | Níher‎ | Rruánda‎ | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe‎ | Séichele‎ | Senegal | Siérra Leõ‎ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika‎ | Yvy Sundã