Akbar
| Akbar | ||
|---|---|---|
 | ||
| Mba'érepa omano | tyeruguy | |
| Hetã | Imperio mogol | |
| Hembiapo | mburuvichavete | |
| Jokuaikuaa rape | Islã, Din-e Ilahi | |
| Omendáva | Mariam uz-Zamani, Ruqaiya Sultan Begum, Salima Sultan Begum | |
| Taýra | Jahangir, Murad, Prince Daniyal, Aram Banu Begum, Khanum Sultan Begum, Shakr-un-Nissa Begum | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Abu'l-Fath Jalal-ud-din Muhammad Akbar[1] (25 jasypa 1542-27 jasypa 1605)[1] ojekuaavéva Akbar térã Akbar pe Tuicháva ramo (Akbar-i-azam, اکبر اعظم), ha'e va'ekue Mogol Índia pegua mburuvichavete mbohapyha ary 1556 guive 1605 pegua. Akbar ou itúva rire, Humayun, mbo'ehára Bairam Khan rupive, oipytyvõ va'ekue chupe ombotuicha ha omombarete hag̃ua hetã Índia pukukuévo.
Akbar heko mbaretéva ha pu'akaitépe omyakã oikóvo mburuvicha ñorairõha ramo. Mbegue katu ombotuichave Mogol Mburuvi oñemomba'évo haimete opa Índia tuichakuére. Jepémo ipokatu ha ipu'aka oñemyasãi oparupi Índia yvyapýpe, hetã katu oñorairõ porãkuaa, ojukupytykuaa ha oñemuitégui ambue tetãnguérandi ha imomorãmbyitégui avei iñarandupy. Omboheko peteĩ hag̃ua hetã tuicháva, Akbar omboguata ypykatu oisãmbyhýva omombytévo hesete oparupi hetãme ha ojekupyty porã umi tetã ipogúype ndive omomendávo mburuvichakuéra ha oñe'ẽkuaávo tetãnguéra ambuéva mburuvichándi. Oñangareko toiko hag̃ua py'aguapy ha sarambi'ỹ peteĩ tetã ijerovia hetáva ha iñarandupy hetávape omboguatávo ñesãmbyhy oguerúva chupe ñepytyvõ umi ipoguývagui ndaha'éiva musulmã.
Omoheñói va'ekue hetãme virurekokuaa mbarete ha ojepytasóva, upéicha ñemu ojepyso ha hetave umi oipytyvõva toñembotuichave hag̃ua arandupy. Akbar, ha'e voi peteĩ oipytyvõva ha oñeha'ãmbáva toiko hetave hag̃ua tembiapoporã ha arandupy. Ohayhu va'ekue ñe'ẽporãhaipyre ha omopu'ã peteĩ arandukarenda orekóva hetavéva 24.000 kuatiañe'ẽ ojehai va'ekue sánskrito, urdu, Peysiañe'ẽ, Gyresiañe'ẽ, latinañe'ẽ, árave ha kachemiñe'ẽ, heta umi aranduitéva, ñe'ẽasahára, tembiapoporã apohára, haihára, aranduka ha jehaipy apohára ha moñe'ẽhára ohóva upépe.[2] Akbar ojapouka avei arandukarenda Fatehpur Sikri, kuñáme guarã añónte,[3] ha omboguatauka mbo'ehaokuéra oparupi hetãme ombo'éva musulmã ha ijeroviáva indúpe. Omokyre'ỹ avei toiko hag̃ua aranduka apógui peteĩ tembiapoporã oñemomorãmbýva.[2] Akbar róga guasukuéra Ndéli, Agra ha Fatehpur Sikri-pe ombyaty tembiapoporã opaichagua ha oiko chuguikuéra oñemomba'eitehápe tekombo'e ha ñe'ẽporãhaipyre. Arandupy Mburuvi timúrida ha Péysia-Islã mba'éva oñepyrũ ojejehe'a Índia mba'e reheve, upéicha heñói ambue arandupy Índia-Péysia mba'éva, ojehecháva heko "mogol"-va hembiapoporã, ñembosa'y ha jogapokuaápe.
Akbar ñesãmbyhy mba'etuichaitéva Índia rembiasakue ñemoambuépe. Oisãmbyhy aja, Mogol Mburuvi oñembohetave mbohapy jey ituichakue ha imba'eta. Omoheñói ñorairõha aty mbaretéva ha omboguata ñemoambue oikoitéva hetã ñesãmbyhýpe ha avano'õme. Akbar rire ou ita'ýra, Salim, ojekuaavéva Jahangir ramo.
Mandu'apy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ 1,0 1,1 «Akbar | Biography, History, & Achievements» (en en). Ojehechákuri árape: 2021-04-18.
- ↑ 2,0 2,1 Murray, Stuart (2009). The library : an illustrated history. Skyhorse Pub.. ISBN 978-1-60239-706-4. OCLC 277203534. https://www.worldcat.org/oclc/277203534. Consultado el 2021-04-18.
- ↑ Wiegand, Wayne A.; Davis, Donald G. (1994). Encyclopedia of library history. Garland Pub. p. 273. ISBN 0-8240-5787-2. OCLC 28375376. https://www.worldcat.org/oclc/28375376. Consultado el 2021-04-18.