Karrulim
Karrulim ha'e peteĩ mbojehe'a ojejapova káña, rrúda ha limóngui, kóva ha'e peteĩ jepokuaa Paraguáigua, he'i pe mombe'ugua'u 1 jasypoapy hoy’u'arã 3 trágo ome'ẽ haguã umi mba'e porã oguerekóva ojekaru mboyve pyharevépe.
29 jasypokõi ary 2019-pe, pe Secretaria Nacional de Cultura (Tetã Arandupy Sãmbyhyha - SNC Paraguái) he'i:
"Ojehechakuaa ha'eha karrulim ñande rekotee japokokuaa'ỹva, mbojehe'a ojejapóva káña, rrúda ha limóngui, jey'urã Paraguái mba'e reko teéva. Umi tembiapo tee ojejapóva ñane avano'õme orekóva ha oñembohasáva ñemoñare ñemoñarépe ha ojejapo 1 jasypoapy-pe omopotĩ haguã ñande ruguy ha ome'ẽ haguã ñandéve mba'e porã, pe ñande rekoha ha arapy rembikuaa rekópe"[1].
Tembiasakue
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Ko jepokuaa Karrulim omoñepyrũ umi guaranikuéra. He'i umi króniko indias-gua, pe jasy jasyporundy-pe tuichaiterei oky ha pe ro’y ndive, oñepyrũ mba’asy ohundikuaáva umi távape. Omboyke ha ojoko haguã hikuái umi mba'asy, ojapo peteĩ pohã jehe'a ojejapóva ka’avo ha káñagui, ho’uva'arã hikuái 3 trágo oñepyrũvove jasypoapy. Ñepyrũrã ojeporu káña ojejapóva chañar, patay, túna térã algarróba reheve, oñembojehe’áva hese ka'avo térã pohã ñana.
Jejapo
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Oñembojo'a va'erã kaña ha y, heta térã michĩmínte pe ho'útava oipotávo. Oñemoĩnte va'erã 25% káñagui, ani imbaretereíti, nda'areiete ojepurúnte akue káña Paraguaigua. Upe rire oñembojo'a umi rrúda rogue, oñohẽvo pe pásta ojejapóva mba’yru ryepýpe guerekóva pe káña. Upéva ojejapova’erã peteĩ ára mboyve, ikatu haguã ojeguereko peteĩ jehe'a iporãva. Oñembojo'ámarõ, ojehapy va'erã asuka peteĩ mba’yrúpe, osẽ peve mahe'ẽ, ha'éva pe caramelo, hetave caramelo remoĩvo, hũve pe káña osẽta, upéi ipahápe ñamoĩ limón rogue chupe.
Mandu'apy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ «Declaran al carrulim “patrimonio cultural del Paraguay”» (29 de julio de 2019). Ojehechákuri árape: 24 de abril de 2019.