Gabriel García Márquez

Vikipetãmegua

Gabriel García Márquez niko heñoi’akue Aracataca, Magdalena tetãpehẽ, Kolómbia retãme; ára 6 jasyapy ary 1927-pe. Héra teete niko Gabriel José de la Concordia García Márquez ha ojehero Gabo. Itúva herava’ekue Gabriel Eligio García ha isýkatu Luisa Santiaga Márquez Iguarán.

Oñemoarandu’ypýkuri Barranquilla-pe, ohai’ypyhaguépei ñe’ẽpoty tenondegua pukarãmeméva. Oike mitãrusumbo’ehaópe ary 1940 guive Hesuita kuérambo’ehaópe, hérava San José, upépe omyasãi’ypýkuri iñe'ẽpoty Kuatiapyre Juventud-pe. Omohu’ã upeñemoarandu Bogotá-pe. Ary 1947-pe oñemoarandu’ypýkuri tekomo’ãhararã Universidad Nacional de Colombia-pe. Haihára rekooñemombareteve ipype ha péicha ára 13 jasyporundy ary 1947-pe Kuatiahaipyre El Espectador omoherakuãimombe’u peteĩha: La tercera resignación. Ary 1948-pe oikókuri aipo “Bogotazo” ojejukávo Jorge Eliécer Gaitán. Mbo’ehaovusu oñembotýkuri upehaguéreha García Márquez ova Universidad de Cartagena-pe, oñepyrûhaguépe hembiapo marandumyasãihárarõ El Universal-pe. Ary 1950-pe oheja iñemoarandu tekomo’ãhára rehegua ha omba’apóma marandu myasãihárõ ha ohojey Barranquilla-pe, omba’apohaguépe Kuatiahaipyre El Heraldo-pe.

Ary 1958-pe, Gabriel García Márquez ombojoaju hekove Mercedes Barcha rehe, hese ndaje omendasékuri 13 ary oreko guive. Hendiveoguerekókuri mokõi ñemoñare: Rodrigo ha Gonzalo. García Márquez oikojepékuri avei Nueva York, París, Bogota, Cartagena de Indias ha México-pe, ha’éva pe táva oiko areve haguépe. García Márquez niko Fidel Castro angirũetékuri.

Universidad de Nueva York niko ohechakuaávo hekove ha hembiapokue ojapókuri chugui Tembikuaajára Haikuaápe. Oñeme’ẽjepékuri chupe heta jopói ha jehechakuaa umíva apytépe, ary 1982-pe, Nobel Ñe'ẽporãhaipyre rehegua.

Hembiapoitaapytépe, ko’ãva ha’e umi ojehecharamovéva: “La hojarasca”, “Cien años de soledad”, “La increibe y triste historia de la cándida Eréndira y su abuela desalmada”, “El amor en los tiempos de cólera”, “Memoria de mis putas tristes”, “El coronel no tiene quien le escriba”, “La mala hora”, “El otoño del patriarca” ha “Yo no vengo a decir un discurso”.

Gabriel García Márquez omanókuri ára 17 jasyrundy ary 2014-pe, táva México DF-pe.

Oiméramo ohenóiva ne rokẽme[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]


Oiméramo ohenóiva ne rokẽme, kuñami che angirũ,
ha oĩramo otytýiva nde ruguýpe py’aguapy’ỹre
ha hakã hi’ypáva, oryrýivo,
Aipóva hína pete ña’ẽ henyhẽvatekokatúgui.
Oiméramo ohenóiva ne rokẽme
Ha gueterei hemby ndéve pa’ũreñemoporã hag̃ua
Ha peteĩ rósape ijapaitérõ jasyrundy
Ha pe rósa rupive ára oñehẽ tuguýgui.
Oiméramo ohenóiva ne rokẽme peteĩ pyhareve
Pykasu ha itapu ryapúgui henyhẽva
Ha rejeroviárõ gueteri py’arasy hañe’ẽpotýre.
Oiméramo tekove ha’e mba’e añeteguaha ñe’ẽjoja oikovérõ.
Oiméramo ohenóiva ne rokẽme ha netyre’ỹ
Eipe’a, upéva hína mborayhu, kuñami che angirũ.

Joaju[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

***[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

  • [1] Ohai: David Galeano Olivera