Méhiko
Estados Unidos Mexicanos Mexika Sentik Wexteyowalko Tetã Peteĩ Reko Mehikogua | ||||
---|---|---|---|---|
Méhiko | ||||
| ||||
Tetã ñe'ẽ akã: La Patria es Primero (Ñane retã oĩ'arã tenonde) | ||||
Tetã Momorãhéi: Himno Nacional Mexicano | ||||
![]() | ||||
Tavusu (ha táva tuichavéva) |
Táva Méhiko![]() | |||
Ñe'ẽnguéra | Karaiñe'ẽ | |||
Tetãygua réra | mehikáno, -a | |||
Tekuái reko | Tetã ñembyatypyre mburuvicharapépe | |||
Tendota | Andrés Manuel López Obrador | |||
Tetã Amandaje | Congreso de la Unión | |||
Sãso • Oñemoñe'ẽ • Oñemoañete • Ojekuaa |
Epáña pegua 16 jasyporundy ary 1810-pe 27 jasyporundy ary 1821-pe 28 jasypakõi ary 1836-pe | |||
Yvy apekue | Ñemoĩha 14.º | |||
• Opaite | 1 964 375 km² | |||
• Y (%) | 2,5 % | |||
Yvyty yvatevéva | Citlaltépetl | |||
Ava hetakue | Ñemoĩha 10.º | |||
• Estimación | 129 875 529 hab. (2023) | |||
• Hetakue | 126 014 024 hab. (2020) | |||
• Typy'ũ (est.) | 57 hab./km²* | |||
PIB (PPA) | Ñemoĩha 11.º | |||
• Opaite (2013) | Dólar 1 845,248 sua | |||
• Per cápita | Dólar 15 607,86 | |||
PIB (nominal) | Ñemoĩha 14.º | |||
• Opaite (2013) | Dólar 1 327,021 sua | |||
• Per cápita | Dólar 11 224,48 | |||
IDH (2013) | 0,756ña (71.º) – Tuicha | |||
Viru |
Peso ($, MXN ) | |||
Ára | UTC-6 - UTC-8 | |||
• Arahakúpe | UTC-5 - UTC-7 | |||
ISO Jehero | 484 / MX / MEX | |||
Tetã renda tee Ñandutíme |
.mx | |||
Tetã pumbyry papapy |
+52 | |||
Tetã puhoe papapy |
4AA-4CZ, 6DA-6JZ, XAA-XIZ | |||
Tetã aviõ papapy | XA, XB, XC | |||
Mba'yrumýi papapy tee | MEX | |||
COI Jehero | MEX | |||
Opaite Tetã Yvýgui | ||||
[editar datos en Wikidata] |
Méhiko (karaiñe'ẽme: México [ˈmexiko]), hérava avei Méhiko Tetãvorekuéra Joaju (karaiñe'ẽme: Estados Unidos Mexicanos,[1]) ha'e peteĩ tetã ñemby Yvateamérika pegua. Ijerére ojejuhu yvate gotyo Tetã peteĩ reko Amérikagua, ñemby kuarahyresẽ ngotyo ojejuhu Mbelise ha Guatemala, kuarahyreike gotyo paraguasu Py'aguapy ha kuarahyresẽ ngotyo para apyte Méhiko ha para Karíve. Méhiko ojejuhu tenda 14 tysýipe tetã tuichavévare, ijyvy'apekue hína 2.000.000 sua km². Ha'e avei 11ha tetã oguerekovéva tapicha kuéra ipype, ary 2013-jave oikove Méhikope amo 118.000.000 tapicha kuéra,[2] ha opavavéva oñe'ẽ karaiñe'ẽ, ha'éva hína ñe'ẽ tee tetãgua umi 67 ñe'ẽ ambuéva ta'ýi pegua.[3] Itavusu ha itáva tuichavéva ha'e Táva Méhiko, oguerekóva 8 857 553 tapicha kuéra oikovéva ipype, ary 2013-jave
Táva guasuvéva[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Méhiko tetãvore[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Méhiko tetãvore | |||
![]() | |||
Tetãvore | Ava (2005) | Tetã (km²) | Táva guasu |
Tetã peteĩ reko Méhikogua | 103 088 000 | 1 959 248 | Méhiko táva |
1. Aguascalientes | 1 051 000 | 5 625 | Aguascalientes |
2. Baja California | 2 842 000 | 71 546 | Mexicali |
3. Baja California Sur | 517 000 | 73 943 | La Paz |
4. Campeche | 751 000 | 57 727 | Campeche |
5. Chiapas | 4 256 000 | 73 681 | Tōchtlān Gutiérrez |
6. Chihuahua | 3 238 000 | 247 487 | Chihuahua táva |
7. Cōāhuillān Zaragoza | 2 475 000 | 151 445 | Saltillo |
8. Colima | 562 000 | 5 627 | Cōlimān |
9. Durango | 1 489 000 | 123 367 | Victoria de Durango |
10. Guanajuato | 4 893 000 | 30 621 | Pachtitlan |
11. Guerrero | 3 116 000 | 63 618 | Chilpancingo |
12. Hidalgo | 2 334 000 | 20 856 | Pachuca de Soto |
13. Jalisco | 6 652 000 | 78 630 | Guadalajara |
14. Estado de México | 14 161 000 | 22 333 | Toluca |
15. Michoacán de Ocampo | 3 988 000 | 58 667 | Morelia |
16. Morelos | 1 605 000 | 4 892 | Cuernavaca |
17. Nayarit | 943 000 | 27 862 | Tepic |
18. Nuevo León | 4 164 000 | 64 203 | Tlahtoāntepēc |
19. Oaxaca | 3 522 000 | 93 343 | Oaxaca de Juárez |
20. Puebla | 5 391 000 | 34 251 | Puebla de Zaragoza |
21. Querétaro | 1 593 000 | 11 658 | Santiago de Querétaro |
22. Quintana Roo | 1 134 000 | 42 535 | Chetumal |
23. San Luis Potosí | 2 412 000 | 61 165 | San Luis Potosí |
24. Sinaloa | 2 610 000 | 57 331 | Culiacán Rosales |
25. Sonora | 2 384 000 | 179 516 | Hermosillo |
26. Tabasco | 2 013 000 | 24 747 | Villahermosa |
27. Tamaulipas | 3 020 000 | 80 148 | Ciudad Victoria |
28. Tlaxcala | 1 061 000 | 3 997 | Tlaxcala de Xicoténcatl |
29. Veracruz | 7 081 000 | 71 856 | Xalapa de Enríquez |
30. Yucatán | 1 803 000 | 39 671 | Mérida |
31. Zacatecas | 1 357 000 | 75 416 | Zacatēcapan |
32. Distrito Federal | 8 670 000 | 1 484 | --- |
Mandu'apykuéra[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
- ↑ diputados.gob.mx. «Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos» (en español). Ojehechákuri árape: 29 de noviembre de 2012. «Artículo 1»
- ↑ CONAPO. «PROYECCIONES DE LA POBLACIÓN 2010-2050» (en español). Ojehechákuri árape: 1 de agosto de 2013.
- ↑ INALI (13 de marzo de 2003). «Ley General de Derechos Lingüísticos de los Pueblos Indígenas». Ojehechákuri árape: 7 de noviembre de 2010.
Arandukapurupyre[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
- Arriola, Mario (1986). "El grupo Contadora y el problema de la distensión en Centroamérica". En Áreas, (7): 109-115. Murcia: Universidad de Murcia.
- Aveleyra Arroyo de Anda, Luis; Maldonado-Koerdell, Manuel y Martínez del Río, Pablo (1956), Cueva de la Candelaria, Instituto Nacional de Antropología e Historia, México.
- Bernabéu Albert, Salvador: "«La religión ofendida». Resistencia y rebeliones indígenas en la baja California colonial", en Revista Complutense de Historia, 20: 169-180. Versión electrónica consultada el 3 de enero de 2010.
Joaju[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Wikimedia Commons oguereko ta'ãnga Méhiko reheguaCommons.
- Presidencia de la República
- Senado de la República
- Cámara de Diputados
- Instituto Federal Electoral
- Instituto Nacional de Estadística y Geografía (INEGI)
Antigua ha Barbuda | Guatemála | Gyranáta | Haiti | Hamáika | Kanatã | Kosta Rrika | Kúva | Méhiko | Nikarágua | Ndominíka | Ondúra | Panama | Salvador | San Cristóbal ha Nieves | Santa Lucía | San Vicente ha Granadinas | Tetã Ndominikagua | Tetãvore Joapykuéra | Trinidad ha Továgo | Vaamakuéra | Varvado | Velíse |