Pumbasy
Pumbasy térã guarania oĩ peteĩ pupoty pyahu, hekombeguéva ha oñandukáva vy'a'ỹ ha mba'embyasy. Omoheñói ko pupoty José Asunción Flores ary 1925 jave, pupotyhára Paraguái pegua.[1] Ko héra guarania ome'ẽ va'ekue hembiapokuépe José Asunción Flores omoñe'ẽ rire pe ñe'ẽpoty ojapo Guillermo Molinas Rolón hérava Canto a la raza (1910), upépe ojeipuru guarania[2] oñembohéravo guaranikuéra yvy tee.[3] Paraguái guive, oñemuasãi ko pupoty umi tetã ijykeguávape, tuichaitépe Brasil ha Arahentína.
Tembiasakue
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]27 jasypoapy ojegueromandu'a Pumbasy Ára, heñóigui upe árape, 27 jasypoapy 1904-pe, Chacarita, táva Paraguaýpe, ijapohare: José Asunción Flores. Isýniko María Magdalena Flores (aojoheihára) ha itúvakatu Juan Volta (mbarakambopuha). José Asunción imitã'i guive omba'apóma, kuatiambyatyhára ha sapatumopotĩhárarõ, oipytyvõ hag̃ua isýpe ha jeko peteĩ ára, orekórõ 11 ary, ho'ákuri tahachi poguýpe omondárõguare mbujape pehẽ hembi'urã. Upérõ, ha “omopotĩ” hag̃ua hembiapo vaikue, oñembohasa chupe Tahachi Mba'epurory Mbo'ehaópe. Péicha oñepyrũkuri iñemoarandu puraheikuaápe. Imbo'eharakuéniko Mariano Godoy, Eugenio Campanini, Nicolino Pellegrini ha Salvador Déntice. Pya'évoi itenonde iñemoarandúpe, upévare oñeme'ẽkuri pe trombón peteĩha. Avei Félix Fernández ohekombo'ékuri chupe ha upéikatu oikuaara'ã violín Carlos Esculies ha Fernando Centurión ndive. Mboriahu hekópe, José Asunción Flores omba'apo hapicha mba'epuhárakuéra ndive ha upeichaha rupi niko ohenduka ñepyrũ umi ipumbasy. Arateĩ jave katu ojapómi aty guasu ijatyhápe ñe'ẽporãhaihára ha puraheihára. Péicha ha'e oñakãrapu'ã ha mbeguekatúpe omyasãi hembiapo ñane retã ha ambue tetã rupi. Ndojokupytýigui hemiandúpe tetã ruvichakuéra ndive, oñemosẽkuri ñane retãgui ha upeichahápe oikundaha heta ambue tetã rupi. Ohoraẽ Argentina-pe ha heta oguata rire, ohasa rire heta tetã rupi, og̃uahẽjepékuri Rusia-pe ha upégui ojevyjeýkuri Argentina-pe. Flores omanókuri Buenos Aires-pe ára 16 jasypo ary 1972-pe. Are rire, 1991-pe, Alfredo Stroessner ho'a rire, hetekue ojegueru ñane retãme ha oñeñotỹ pytu'urenda ogueraháva héra ha Manuel Ortiz Guerrero réra oĩháme, Paraguaýpe.
Pumbasy niko ha'e mba'e tuichavéva ojapova'ekue José Asunción Flores, ary 1925-pe. Upe tembiapópe omokyre'ỹkuri chupe iñirũngue Félix Fernández, Manuel Rivas Ortellado, Rudecindo Lugo, Darío Gómez Serrato, Silvestre Jovellanos, Santiago Torres, Manuel Cardozo ha Gerardo Fernández Moreno. Pumbasy ypykuéniko “Jejui” ha upéi oĩ ko'ãva: “Arribeño resay”, “India”, “Ka'aty”, “Ne rendápe aju”, “Panambi Vera”, “Paraguaýpe”, “Nde ratypykua”, “Obrerito”, “Gallito Cantor”, “Purahéi Paha”, “Mburikao”, “Ñasaindýpe”, “Ñande aramboha”, “Punta Karapãme Serrato ndive”, hetaiteve ambue apytépe.
Pumbasy réra osẽkuri Manuel Ortíz Guerrero apytu'ũgui. Pe ñe'ẽ Guarania niko ou Guaranígui, ha upe guive ojepurúkuri oñembohéra hag̃ua upe mba'epu pyahu, hekombeguéva ha oñandukáva vy'a'ỹ, mba'embyasy ha py'arasy.
Enlaces
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- Ohai: David Galeano Olivera
- ↑ «Guarania - Diccionario de la lengua española». Ojehechákuri árape: 17 de marzo de 2022.
- ↑ Szarán, Luis (2009). «Diccionario de la Música en el Paraguay: Guarania» (en español). Archivado desde el original, el 3 de noviembre de 2013. Ojehechákuri árape: 7 de junio de 2011.
- ↑ Benítez, Luis G. (1986). «Guillermo Molinas Rolón» (en español). Ojehechákuri árape: 11 de julio de 2011.