Tetãngatu
Tetãngatu ha'e tekoaty mbarete ha rypy'ũ, hi'are pukúva ha iñarandúva. Peteĩ tetangatúpe, tapichakuéra oñemoarandu ha oñembokatupyry oguerekóvo tembikuaa umi ypykuéra oheja va'ekue, upéicha ikatu hikuái ombosako'i ha omohenda porã peteĩ tavaguasu.
Tetãngatu ha'e tapichakuéra aty hekópe oñemohendáva. Upéva he'ise peteĩ térã hetave tavaguasu ojejuhuhápe léi, tekome'ẽ, tekoiterape, tavayguáre ñeñangareko ha hi'upy hetáva. Avei jajuhukuaa ñemitỹ oñeguenohẽhápe koga'a omongaru hag̃ua tavayguakuérape ha oñemoñemu hag̃ua, ha tetã ñesãmbyhy ohekome'ẽva tapichakuéra rekove ha omohendáva tetã remimoĩmbykuéra. Tetãngatúpe tapichakuéra oguereko iñe'ẽte ha ijerovia tee. Suméria guive, opaite tetãngatu ohai térã oñongatu hembiasakue ombohasa hag̃ua imba'ekuaa ha iñarandupy.[2][3][4]
Rróma Ymaguare ningo tetãngatu mba'e tuicháva oheja va'ekue ko ára peve ojehecha, taha'e ha'éva umi ñe'ẽte latinañe'ẽgui osẽ, tekoiterape ha mba'e ojegueroviáva. Upéicha avei Gyrésia Ymaguare retãngatu ndaipóri rasaharã Európape hetaitégui oheja arandupýpe, ñe'ẽkuaápe ha mba'ekuaápe.
Amérikape oñemotenonde va'ekue Inka, Azteka ha Majakuéra, omopu'ã hikuái tavaguasu ko ára peve ikatu jahecha ha oheja iñe'ẽ ha iñarandupy oparupi ojepysohague hetã tuichakue.
Mandu'apy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ "Chronology." University College London: 2000.
- ↑ "Key Components of Civilization | National Geographic Society."
- ↑ Adams, Robert McCormick (1966). The Evolution of Urban Society. Transaction Publishers. p. 13. ISBN 9780202365947.
- ↑ Boyden, Stephen Vickers (2004). The Biology of Civilisation. UNSW Press. pp. 7–8. ISBN 9780868407661.