Jopói Nobel

Vikipetãmegua
Jopói Nobel

Premio Nobel
Datos básicos
Héra tee Nobelpriset (Suesiañe'ẽme)
Oñeme'ẽrã Techakuaa guasu oñeme'ẽva umi heta omba'apo Mba'erekokuaáre, Kimikuaáre, Ñepohanokuaáre, Ñe'ẽporãhaipyrére, Py'aguapýre ha Virurekokuaa.
Ome'ẽva Suésia Ruvichaguasu Atyvete Tembikuaatýgua
Karolinska Róga
Suécia Atyvete
Noruéga Amandaje Nobel rehegua
Tenda Suésia, Estocolmo
Noruéga, Oslo
Hembiasakue
Imandu'arã Alfred Nobel
Oñeme'ẽ peteĩháme 1901
Oñemohendaháicha
Mba'erekokuaa (Umi momorãmbyre)
Kimikuaa (Umi momorãmbyre)
Ñepohanokuaa (Umi momorãmbyre)
Ñe'ẽporãhaipyre (Umi momorãmbyre)
Py'aguapy (Umi momorãmbyre)
Virurekokuaa (Umi momorãmbyre)
Renda tee Internépe
[editar datos en Wikidata]

Jopói Nobel (Suesiañe'ẽme, Nobelpriset;[1] noruegañe'ẽme, Nobelprisen)[2] ha'e peteĩ jopói momorãmbyre oñeme'ẽva ary ha ary omomba'e ha omomorã hag̃ua umi tapicha térã umi atyvete ikuaaite, tembikuaatýpe oñehesa'ỹijo, térã ojuhúgui mba'ekuaa pyahu térã ohupytýgui mba'e oipytyvõva opa yvypórape.[3]

Jopoikuéra ñeimo'ã oñepyrũkuri ary 1895-pe karai Alfred Nobel hembipota pahágui, ku karai moñemuhára Suésia pegua,[3] ha jopói ñeme'ẽ oñepyrũkuri ary 1901-pe oñemohendávo mba'erekokuaa, kimikuaa, ñepohanokuaa, ñe'ẽporãhaipyre ha py'aguapy rupi.[4]

Ary 1968 guive ojejapo avei ko se estableció también el "Virurekokuaa rembikuaaty jopói Suésia Viruróga pegua Alfred Nobel mandu'arãme", omotenondéva upe Suésia Ruvichaguasu Atyvete Tembikuaatýgua ha ojeheróva Jopói Nobel Virurekokuaa rehegua.[4][5]

Suésia Ruvichaguasu Atyvete Tembikuaatýgua oiporavo mávapa omomba'éta jopói rupive mba'erekokuaápe; kimikuaápe ha virurekokuaápe.[6] Upe Nobel Amandaje ku Karolinska Róga pegua oiporavo mávapa Jopói Nobel Ñepohanokuaa rehegua omomba'éta,[7] ha Suésia Atyvete oiporavo mávapa Jopói Nobel Ñe'ẽporãhaipyre rehegua omomba'éta.[8] Opa umi jopói oñeme'ẽ arete guasúpe ojejapóva ára 10 jasypakõime táva Estocolmo-pe, Suésia retãme.[9] Jopói Nobel Py'aguapyguigua, upe Noruéga Amandaje Nobel rehegua oiporavo mávapa imomorãmbyre, oñeme'ẽ táva Oslo-pe.[10]

Jopoikuéra oñeme'ẽ ary ha ary. Tapichakuérape térã atyvetépe oñeme'ẽ peteĩ jopoipyti'a itajúgui, kuatia'atã ha pirapire.[11] Ku pirapire hína upe Montenondeha Nobel oiporavóva mboýpa, ary 2013-pe ohupyty 8 sua Suésia Koróna,[12] upe hína amo 874.000 euro. Ko Jopói Nobel ndaikatúi oñeme'ẽ tapichápe omanómava, omanónte ojeiporavo rire chupe.[4][13]

Mandu'apy[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

  1. Svenska Akademien. «Nobelpriset i litteratur» (en sueco). Archivado desde el original, el 2 de julio de 2014. Ojehechákuri árape: 24 de junio de 2014.
  2. Kungl. Vetenskapsakademien. «Nobelprisen» (en noruego). Archivado desde el original, el 2022-08-19. Ojehechákuri árape: 24 de junio de 2014.
  3. 3,0 3,1 Real Embajada de Noruega en Argentina. «Premio Nobel de la Paz - Comité Noruego del NobelArchive copy». Archivado desde el original, el 20 de julio de 20142014-07-20. Ojehechákuri árape: 24 de junio de 20142019-11-07.
  4. 4,0 4,1 4,2 Nobel Foundation. «Nobel Prize Facts» (en inglés). Ojehechákuri árape: 24 de junio de 2014.
  5. Power, Knowledge, and Politics. American governance and public policy. Georgetown University Press. 2005. p. 33. ISBN 978-1-58901-048-2. OCLC 231997210. «El premio de Economía del Banco de Suecia en memoria de Alfred Nobel, comúnmente mencionado como Premio Nobel de Economía» 
  6. Kungl. Vetenskapsakademien. «Prizes» (en inglés). Ojehechákuri árape: 25 de junio de 2014.
  7. Nobel Foundation. «The Nobel Prize in Physiology or Medicine» (en inglés). Ojehechákuri árape: 25 de junio de 2014.
  8. Nobel Foundation. «The Nobel Prize in Literature Prize» (en inglés). Ojehechákuri árape: 25 de junio de 2014.
  9. Nobel Foundation. «The Nobel Prize Award Ceremonies». Ojehechákuri árape: 25 de junio de 2014.
  10. The Norwegian Nobel Committee. «Nobel Peace Prize» (en inglés). Archivado desde el original, el 4 de junio de 2014. Ojehechákuri árape: 25 de junio de 2014.
  11. Nobel Foundation. «Nobel Prizes and Laureates» (en inglés). Ojehechákuri árape: 24 de junio de 2014.
  12. Nobel Foundation. «Prize amount and market value of invested capital converted into 2013 year's monetary value» (en inglés). Ojehechákuri árape: 24 de junio de 2014.
  13. «Montreal-born doctor gets posthumous Nobel honour», CBC News, 3 de octubre de 2011. Ojehechákuri árape: 24 de junio de 2014.

Joaju[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]