Ciudad del Este
| Siuda del Éhte Ciudad del Este | ||
|---|---|---|
| Tetã |  Paraguái | |
| Tetãvore | Parana Hi'arigua | |
| Avaitakue | 245.000 ava | |
| Aperaꞌã | 149 km² | |
| ISO | ||
| Yvatekue | 185 m | |
| Koordinasiõ | ||
Siuda del Éhte térã Táva Kuarahyresẽme (ehpañañe'ẽme: Ciudad del Este) ha'ehína peteĩ táva tuicháva opytáva Paraguái retãme, kuarahyresẽ gotyo, Ysyry Parana rembe'ýpe. Oĩhína tetãvore Parana Hi'ariguápe. Oĩ 327 km mombyry Paraguaýgui, haꞌe táva tuichavéva Paraguay rire. Oguereko 279.655 yvypóra, ijerére katu oĩ 814.139 rupi. Avei mboꞌehao guasu Universidad Nacional del Este renda.
Tendarerakuaa
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Heñóiva mbohapy jasykõi ary 1957, héra ñepyrũha "Puerto Flor de Lis". Upe rire jopóiramo tendota Alfredo Stroessner-pe guara héra Puerto Presidente Stroessner, upéi, “Ciudad Presidente Stroessner”, hoꞌa peve tendota mbohapy jasykõi ary 1989-pe. Ko mbaꞌe oiko rire tapichakuéra tavaygua oñepyꞌamongeta heta rire oiporavo herarã oguahẽ peteĩ ñeꞌẽme ha ojehero Ciudad del Este. Ko tenda ojekuaa avei Triple Fronterape, oĩ rupi ijerére mokõi táva (Foz do Iguaçu ha Puerto Iguazú), peteĩha haꞌe tetã Arhentína ha ambueha Vrasil. Koꞌápe oñoñuguaitĩ mbohapy tetã. Kóva haꞌe tenda iporãmbajepéva ejeheróva “Táva Yvotyty”, oguereko rupi yvyra opaichagua, oñehundimimi ramojepe ohóvo ikatu gueteri jaꞌe hese péicha. Tavaháicha oĩporãraiterei avei ojejapo rupi hendápe.
Ararova
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Hakuve jave ohupyty 38 °C, ohysãvévo 0 °C ha mbyte katu 21 °C. Okyve ary pukukue Alto Paranáme opavave távagui oĩva Paraguái ryepýpe. Araroꞌy jave katu ysapy ha tatatĩna manterei.
Avaitakue
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Távape 279.655 ava apytégui oĩ 140.381 kuimbaꞌe ha 139.274 kuña, Dirección General de Estadísticas, Encuestas y Censos marandúicha.
Marandeko
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Heñoivaꞌekue mbohapy jasykõi jave ary 1957-pe Puerto Presidente Stroessner ramo, 1989 rire oñemoambue héra ha ojehero Ciudad del Este. Henondépe oĩ táva Foz do Iguaçu ("Yguasu Juru"), oñembojaꞌo Ysyry Paraná rupi ha peteĩ jehasaha hérava Tekoayhu Yvorasa Tetãpavẽgua (Puente Internacional de la Amistad) rupi, ojepuru ñepyrũvaꞌekue ary 1984-pe. Ndahetái tapicha oĩvaꞌekue ohoséva oiko upépe oĩre kaꞌaguy ha javorái vai upérõ, ha ko táva opuꞌã ñepyrũ ojejapóramo guare Yvorasa Tekoayhu rehegua ary 1960 ha upéi ko mbaꞌe tuichapajepéva hérava Represa de Itaipú. Koꞌã tembiapo rupive tuichaiterei oñakãrapuꞌã tavayguakuéra ha avei omyakãraku heta mbaꞌapohárape viru rekávo. Koꞌápe heta tapicha ambue tetãgua.
Virureko
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Haꞌe mbohapyha ñemuha tuichavéva tetãnguéra apytépe, Miami ha Hong Kong rire. Vrasil haꞌe pe oikevéva ñemuhame, ko táva ha avei Paraguái oikotevẽ hese. Avei kokuépe guare, oĩ rupi tuichaitereíva mbaꞌapohára Paraguái ray ha ambue tetãnguéra pegua.
Siuda del Ehte ndorekói tenda okaraygua, ha katu oreko heta táva ijykére, Ernandáriah, Puérto Presidénte Franco ha Minga Guasu, péicha oĩ 720.225 tapicha rupi.
Ary 2025 Siuda del E'te oguerekóta 1.200.000 yvypóra jerére.
Jehekápy ha mbaꞌe porã guerohory
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Ko tendápe oĩ hetaiterei techapyrã opaichagua:
- A 20 km yvate gotyo, Ernandáriahpe, oĩ Represa de Itaipú, haꞌe tuichavéva tetãnguéra apytépe.
- 8 km-re ñemby gotyo, oĩ Monday Ytukuéra, oháva ysyry guasu héra ogueraháva chugui.
- 26 km-re ñemby gotyo, Museo Moisés Bertoni, kóvare oñeñatende, koꞌápe oĩ Moisés Bertoni róga, ohai haguépe heta mbaꞌe.
- 20 km-re kuarahyresẽ gotyo, Argentina haVrasil ykére oĩ Yguasu Chororo.
Parque Acaray, Ysyry Akaray ari oĩ ojepyta hag̃ua, ñembosarairã hoꞌóvape arahaku jave. Lago de la República oĩ táva ryepyetépe haꞌéva avei tenda iporãva ñembosaráirã, ojere hese yvyraty, jaguata hagua ha opambaꞌerã.
Ary 1964-pe oiko Catedral de San Blás, ojejapo itágui, ojogua yga guasúpe (barco) Európa</nowiki>pe guáicha.
Museo “El Mensú” oĩ munisipalidápe, haꞌevaꞌkue óga ñepyrũ táva pegua, koꞌápe jahechakuaa heta mbaꞌe ojepuruvaꞌekue Siuda del Éhte oñepyrũramo guare, avei ñande ypykuéra rembiapokue. Mbohapy jasykõi haꞌe táva ára, avei San Blas ára, jasypoteĩme katu oiko “Festival de las Tres Fronteras”.
Mbaꞌeicha oñeguahẽ
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Ñaguahẽ hagua ko távape, oĩva 327 km Paraguaýgui, jahavaꞌerã Rrúta II “Mcal. Estigarribia” rupi ha upéi Rrúta VII “Dr. Gaspar Rodríguez de Francia”. Tekoayhu Yvorasa Tetãpavẽgua rupive ikatu rehasa Vrasil gotyo. "Aeropuerto Guaraní" héra ikatuhápe mbaꞌyruveva oguejy, oguahẽva ára ha ára Paraguaýgui, Córdoba, São Paulo ha ambue hendágui.
Manduꞌapy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- Geografía Ilustrada del Paraguay, Distribuidora Aramí SRL; 2007. ISBN 99925-68-04-6
- Geografía del Paraguay, Primera Edición. 1999. Editorial Hispana Paraguay SRL.