Ciudad del Este
| Táva Kuarahyresẽme Ciudad del Este | ||
|---|---|---|
| Tetã |  Paraguái
| |
| Tetãvore | Alto Parana | |
| Távayguakuéra | 245.000 ava | |
| Ape távagui | km² | |
| ISO | ||
| Yvatekue | 185 m | |
| Koordinasion | ||
Táva Kuarahyresẽme térã Ciudad del Este ha'ehína peteĩ táva tuicháva opytáva Paraguái retãme, kuarahy resẽ gotyo, Paraná rembe'ýpe. Oĩhína tetãvore Alto Paranáme. Oĩ 327 Km. Paraguaýgui, ha’e táva tuichavéva Paraguay rire. Oguereko 279.655 yvypóra, ijerére katu oĩ 814.139 rupi. Avei mbo’ehao guasu Universidad Nacional del Este renda.
Toponimia
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Heñoiva’ekue mbohapy jasykõi jave 1957-pe, héra ñepurũ kuri "Puerto Flor de Lis". Upe rire jopóiramo tendota Alfredo Stroessner-pe guara héra Puerto Presidente Stroessner, upéi, “Ciudad Presidente Stroessner”, ho’a peve tendota mbohapy jasykõi ary 1989-pe. Ko mba’e oiko rire tapichakuéra tavaygua oñepy’amongeta heta rire oiporavo herarã oguahẽ peteĩ ñe’ẽme ha ojehero Ciudad del Este. Ko tenda ojekuaa avei Triple Frontera-pe, oĩ rupi ijerére mokõi táva, (Foz de Yguazú ha Puerto Iguazú), peteĩha ha’e tetã Argentina ha ambue Pindoráma. Ko’ápe oñuguaitĩ mbohapy tetã. Kóva ha’e tenda iporãmbajepéva ejeheróva “Táva Yvotyty”, oguereko rupi yvyra opaichagua, oñehundimimi ramojepe ohóvo ikatu gueteri ja’e hese peicha. Tavaháicha oĩporãraiterei avei ojejapo rupi hendápe.
Clima
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Hakuve jave ohupyty 38 °C, ohysãvévo 0 °C ha mbyte katu 21 °C. Okyve ary pukukue Alto Paraná-pe opavave táva oĩva Paraguái ryepýpe. Araro’y jave katu ysapy ha tatatĩna manterei.
Demografía
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Táva Ciudad del Este-pe ko’ã 279.655 apytégui oĩ 140.381 kuimba’e ha 139.274 kuña, kóva osẽ Dirección General de Estadísticas, Encuestas y Censos-gui.
Historia
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Heñoiva’ekue mbohapy jasykõi jave ary 1957-pe Puerto Presidente Stroessner ramo, 1989 rire oñemoambue héra ha ojehero Ciudad del Este. Henondépe oĩ táva Foz de Yguazú, oñemboja’o ysyry Paraná rupi ha peteĩ jehasaha héraba Yvorasa Tekoayhu rehegua (Puente de la Amistad) rupi, ojepuru ñepyrũva’ekue ary 1984-pe. Ndahetái tapicha oĩva’ekue ohoséva oiko upépe oĩre ka’aguy ha javorái vai upérõ, ha ko táva opu’ã ñepyrũ ojejapóramo guare Yvorasa Tekoayhu rehegua ary 1960-pe ha upéi ko mba’e tuichapajepéva hérava Represa de Itaipú. Ko’ã tembiapo rupive tuichaiterei oñakãrapu’ã tavayguakuéra ha avei omyakãraku heta mba’apohárape viru rekávo. Ko’ápe heta tapicha ambue tetãgua.
Economía
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Ha’e mbohapyha ñemuha tuichavéva tetãnguéra apytépe, Miami ha Hong Kong rire. Vrasil ha’e pe oikevéva ñemuhame, ko táva ha avei Paraguái oikotevẽ hese. Avei kokuépe guare, oĩ rupi tuichaitereíva mba’apohára Paraguái ray ha ambue tetãnguéra pegua.
Ciudad del Este ndorekói tenda okaraygua, ha katu oreko heta táva ijykére, Hernandarias, Puerto Presidente Franco ha Minga Guazú, péicha oĩ 720.225 tapicha rupi.
Ary 2025 gotyo Ciudad del Este oguerekóta 1.200.000 Yvypóra rupi.
Turismo
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Ko tendápe oĩ hetaiteri techapyrã opaichagua:
- A 20 km yvate gotyo, Hernandarias-pe, oĩ Represa de Itaipú, ha’e tuichavéva tetãnguéra apytépe.
- A 8 km al yvy gotyo, oĩ saltos del Monday, oháva y ysyry guasu héra oguerahávagui.
- A 26 km yvy gotyo, Museo Moisés Bertoni, kóvare oñeñatende, ko’ápe oĩ Moisés Bertoni róga, ohai haguépe heta mba’e.
- A 20 km al este, Argentina y Vrasil ykére oĩ Cataratas del Yguazú.
Parque Acaray, ysyry Acaray ari oĩ ojepyta hag̃ua, ñembosarairã ho’óvape arahaku jave. Lago de la República oĩ táva ryepyetépe ha’éva avei tenda iporãva ñembosaráirã, ojere hese yvyraty, jaguata hagua ha opamba’erã.
Ary 1964-pe oiko Catedral de San Blás, ojejapo itágui, ojogua yga guasúpe (barco) Europa-pe guáicha.
Museo “El Mensú” oĩ Municipalidad-pe, ha’eva’kue óga ñepyrũ táva pegua, ko’ápe jahechakuaa heta mba’e ojepuruva’ekue Ciudad del Este oñepyrũramo guare, avei ñande ypykuéra rembiapokue. Mbohapy jasykõi ha’e táva ára, avei San Blas ára, jasypoteĩme katu oiko “Festival de las Tres Fronteras”.
Mba'eicha ikatu ñaguahẽ
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Ñaguahẽ hagua ko távape, oĩva 327 km Paraguaýgui, jahava’erã ruta II “Mcal. Estigarribia” rupi ha upéi ruta VII “Dr. Gaspar Rodríguez de Francia”. Yvorasa Tetãpavẽgua Tekoayhu rehegua (Puente internacional de la Amistad) rupive ikatu rehasa Brasil gotyo. "Aeropuerto Guaraní" héra ikatuhápe mba’yruveva oguejy, oguahẽva ára ha ára Paraguaýgui, Córdoba, San Pablo ha ambue hendágui.
Referencias
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- Geografía Ilustrada del Paraguay, Distribuidora Aramí SRL; 2007. ISBN 99925-68-04-6
- Geografía del Paraguay, Primera Edición. 1999. Editorial Hispana Paraguay SRL.