Vikipetã:Poravopyre/ñongatuha/Avañe'ẽ

Vikipetãmegua
Avañeꞌẽ yvórape.
Avañeꞌẽ yvórape.

Avañe'ẽ ha Guaraniñe'ẽ ombohéra hikuái umi Guaranikuéra pe iñe'ẽ teépe. Guarani ha'e peteĩva umi te'yikuéra Amérika-gua ñe'ẽnguéra apytépe hetave iñe'ẽhárava, oñemohendáva irundy tetãnguéra iñambuévape (Paraguái, Argentina, Volívia ha Pindoráma). Péva ha'ehína pe ñe'ẽ ha'ekuéra oipurúva oñomongeta hag̃ua, ombohasávo ojupe hemiandu, hembikuaa, hembiasa ha hembipota. "Ava" niko he'ise tekove, yvypóra, tapicha, kuimba'e térã kuña oikóva oñondive, peteĩ avano'õme; "ñe'ẽ" ikatu he'ise "ñemongeta ahy'o pu rupive". Péva ha'ehína pe tembipuru guasu guarani kuéra oipurúva ojokupyty hag̃ua, ojoapytépe. Ñe'ẽ niko omopeteĩ chupekuéra ha ohechauka avei avakuéra oikoha peteĩ tetãme ha upe tetãme ojepuruha peteĩ ñe'ẽte, ha'éva avañe'ẽ. Avei, ha'eñoite ojehechakuaáva ñe'ẽ teéramo peteĩ tetã Ñembyamérika-guápe.

Tupi ha guarani ñe'ẽ aty guasu rehegua, oguereko hetáichagua ñe'ẽnunga, upéicharõ jepe oĩ jekupyty ijapytepekuéra ha heta mba'épe ojojogua ko'ã ñe'ẽnungakuéra.

Avañe'ẽ ha karaiñe'ẽ ha'e Paraguái retaãme ñe'ẽ tee ary 1992 guive. Japypateĩ 2006 guive ha'e avei ñe'ẽ tee Mercosur-pe, karaiñe'ẽ ha poytugañe'ẽ ykére.