Méhiko

Vikipetãmegua
Estados Unidos Mexicanos
Mexika Sentik Wexteyowalko
Tetã Peteĩ Reko Mehikogua
Méhiko


Poyvi

Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: La Patria es Primero
(Ñane retã oĩ'arã tenonde)
Tetã Momorãhéi: Himno Nacional Mexicano
Tavusu
(ha táva tuichavéva)
Táva Méhiko
Ñe'ẽnguéra Karaiñe'ẽ
Tetãygua réra mehikáno, -a
Tekuái reko Tetã ñembyatypyre mburuvicharapépe
Tendota Andrés Manuel López Obrador
Tetã Amandaje Congreso de la Unión
Sãso
 • Oñemoñe'ẽ

 • Oñemoañete

 • Ojekuaa
Epáña pegua
16 jasyporundy ary 1810-pe

27 jasyporundy ary 1821-pe

28 jasypakõi ary 1836-pe
Yvy apekue Ñemoĩha 14.º
 • Opaite 1 964 375 km²
 • Y (%) 2,5 %
Yvyty yvatevéva Citlaltépetl
Ava hetakue Ñemoĩha 10.º
 • Estimación 129 875 529 hab. (2023)
 • Hetakue 126 014 024 hab. (2020)
 • Typy'ũ (est.) 57 hab./km²*
PIB (PPA) Ñemoĩha 11.º
 • Opaite (2013) Dólar 1 845,248 sua
 • Per cápita Dólar 15 607,86
PIB (nominal) Ñemoĩha 14.º
 • Opaite (2013) Dólar 1 327,021 sua
 • Per cápita Dólar 11 224,48
IDH (2013) 0,756ña (71.º) – Tuicha
Viru Peso ($, MXN)
Ára UTC-6 - UTC-8
 • Arahakúpe UTC-5 - UTC-7
ISO Jehero 484 / MX / MEX
Tetã renda tee Ñandutíme .mx
Tetã pumbyry papapy +52
Tetã puhoe papapy 4AA-4CZ, 6DA-6JZ, XAA-XIZ
Tetã aviõ papapy XA, XB, XC
Mba'yrumýi papapy tee MEX
COI Jehero MEX
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Méhiko (karaiñe'ẽme: México [ˈmexiko]), hérava avei Méhiko Tetãvorekuéra Joaju (karaiñe'ẽme: Estados Unidos Mexicanos,[1]) ha'e peteĩ tetã ñemby Yvateamérika pegua. Ijerére ojejuhu yvate gotyo Tetã peteĩ reko Amérikagua, ñemby kuarahyresẽ ngotyo ojejuhu Mbelise ha Guatemala, kuarahyreike gotyo paraguasu Py'aguapy ha kuarahyresẽ ngotyo para apyte Méhiko ha para Karíve. Méhiko ojejuhu tenda 14 tysýipe tetã tuichavévare, ijyvy'apekue hína 2.000.000 sua km². Ha'e avei 11ha tetã oguerekovéva tapicha kuéra ipype, ary 2013-jave oikove Méhikope amo 118.000.000 tapicha kuéra,[2] ha opavavéva oñe'ẽ karaiñe'ẽ, ha'éva hína ñe'ẽ tee tetãgua umi 67 ñe'ẽ ambuéva ta'ýi pegua.[3] Itavusu ha itáva tuichavéva ha'e Táva Méhiko, oguerekóva 8 857 553 tapicha kuéra oikovéva ipype, ary 2013-jave

Táva guasuvéva[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Méhiko tetãvore[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Méhiko tetãvore
Tetãvore Ava (2005) Tetã (km²) Táva guasu
Tetã peteĩ reko Méhikogua 103 088 000 1 959 248 Méhiko táva
1. Aguascalientes 1 051 000 5 625 Aguascalientes
2. Baja California 2 842 000 71 546 Mexicali
3. Baja California Sur 517 000 73 943 La Paz
4. Campeche 751 000 57 727 Campeche
5. Chiapas 4 256 000 73 681 Tōchtlān Gutiérrez
6. Chihuahua 3 238 000 247 487 Chihuahua táva
7. Cōāhuillān Zaragoza 2 475 000 151 445 Saltillo
8. Colima 562 000 5 627 Cōlimān
9. Durango 1 489 000 123 367 Victoria de Durango
10. Guanajuato 4 893 000 30 621 Pachtitlan
11. Guerrero 3 116 000 63 618 Chilpancingo
12. Hidalgo 2 334 000 20 856 Pachuca de Soto
13. Jalisco 6 652 000 78 630 Guadalajara
14. Estado de México 14 161 000 22 333 Toluca
15. Michoacán de Ocampo 3 988 000 58 667 Morelia
16. Morelos 1 605 000 4 892 Cuernavaca
17. Nayarit 943 000 27 862 Tepic
18. Nuevo León 4 164 000 64 203 Tlahtoāntepēc
19. Oaxaca 3 522 000 93 343 Oaxaca de Juárez
20. Puebla 5 391 000 34 251 Puebla de Zaragoza
21. Querétaro 1 593 000 11 658 Santiago de Querétaro
22. Quintana Roo 1 134 000 42 535 Chetumal
23. San Luis Potosí 2 412 000 61 165 San Luis Potosí
24. Sinaloa 2 610 000 57 331 Culiacán Rosales
25. Sonora 2 384 000 179 516 Hermosillo
26. Tabasco 2 013 000 24 747 Villahermosa
27. Tamaulipas 3 020 000 80 148 Ciudad Victoria
28. Tlaxcala 1 061 000 3 997 Tlaxcala de Xicoténcatl
29. Veracruz 7 081 000 71 856 Xalapa de Enríquez
30. Yucatán 1 803 000 39 671 Mérida
31. Zacatecas 1 357 000 75 416 Zacatēcapan
32. Distrito Federal 8 670 000 1 484 ---

Mandu'apykuéra[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

  1. diputados.gob.mx. «Constitución Política de los Estados Unidos MexicanosArchive copy» (en español). Archivado desde el original, el 2018-12-252018-12-25. Ojehechákuri árape: 29 de noviembre de 20122014-10-19. «Artículo 1»
  2. CONAPO. «PROYECCIONES DE LA POBLACIÓN 2010-2050Archive copy» (en español). Archivado desde el original, el 2013-08-072013-08-07. Ojehechákuri árape: 1 de agosto de 20132014-10-19.
  3. INALI (13 de marzo de 2003). «Ley General de Derechos Lingüísticos de los Pueblos Indígenas». Ojehechákuri árape: 7 de noviembre de 2010.

Arandukapurupyre[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

  • Arriola, Mario (1986). "El grupo Contadora y el problema de la distensión en Centroamérica". En Áreas, (7): 109-115. Murcia: Universidad de Murcia.
  • Aveleyra Arroyo de Anda, Luis; Maldonado-Koerdell, Manuel y Martínez del Río, Pablo (1956), Cueva de la Candelaria, Instituto Nacional de Antropología e Historia, México.
  • Bernabéu Albert, Salvador: "«La religión ofendida». Resistencia y rebeliones indígenas en la baja California colonial", en Revista Complutense de Historia, 20: 169-180. Versión electrónica consultada el 3 de enero de 2010.

Joaju[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]


Yvateamérika

Antigua ha Barbuda | Guatemála | Gyranáta | Haiti | Hamáika | Kanatã | Kosta Rrika | Kúva | Méhiko | Nikarágua | Ndominíka | Ondúra | Panama | Salvador | San Cristóbal ha Nieves | Santa Lucía | San Vicente ha Granadinas | Tetã Ndominikagua | Tetãvore Joapykuéra | Trinidad ha Továgo | Vaamakuéra | Varvado | Velíse
Kyoẽlándia | Martiníka | Guadalúpe | Puerto Rico | Anguilla | Montserrat | Vermúda | Terks ha Kaikos