Pombéro
Pombéro, Pombérito térã Karai Pyhare (karaiñe'ẽme: Pombero)[1][2] ha'e peteĩ mombe'ugua'u Paraguáigua oúva ñande ypykuéragui, ko mombe'ugua'u ojeikuaa Paraguáipe, Arahentína kuarahyresẽ yvate (tetãvorekuéra: Taragui, Formósa ha Misiónes), Pindoráma ñembype (tetãvorekuéra:Ñemby Máto Gyróso, Uruguái yvatepe ha Volívia ñembype (tetãvore Santa Kru, tavapehẽ Chákope)[3].
Mombe'ugua'u[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Ojereko Pombéro térã Karai Pyhare omokañyha mitã'í tatakuape ha omombo chupekuéra ykuape,[2] ikatu ha avei Pombéro ombohyeguasu kuñame opokóvo ijyva térã omboporeno rairõme chupekuéra[4][5][6]. Kóva katu oiko nde rapicha reme’ẽramo chupe cigarrillo, takuare'ẽ, káña, eira ha víno ha rejapova’erã 30 ára pukukue[7], térã Pombéro haʼéta nde ija'e'ỹva, reme’ẽramo chupe umi ofrénda ha’e ombokakuaáta pya’eve ha tuichavéta nde ñemitỹkuéra, ha oñangarekóta nderehe. Térã nemeʼẽiramo chupe umi ofrénda, peteĩ ára ipuchy'eterei ha nanderejamoʼãi, omondýita ha opoita nde mymbakuérape, omopẽta nde ovetãkuéra ha okẽ, omombo yvýpe nde tembipurúkuéra ha nde japita itape.
Pombéro oñangareko umi mymbakuérare oikóva umi ka'aguype[8], peteĩ mymbajukahára ojukáramo peteĩ mymba ha ho’u ramo kóva so'o, Pombéro ndojapói mba’eve hese térã ojukáramo ha ndo'úiramo, Pombéro ipochy ha ogueraha chupe ka'aguýpe mbytepe umi mymba ka'aguypegua oñembosarai ha ho'u haguã chupe térã Pombéro oiko peteĩ mymba ha omuña ichupe oike hag̃ua ka'aguy mbytepe ha omokañy chugui hape anive osẽ.[9]
Pyharekue osẽ oguata umi táva ha távarepe, ára jave katu oiko ka'aguyipi. Oke tatakuape ha yvyra ho'a akue kuape térã ikotape.
Ojehechahaicha[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Pombéro ojogua peteĩ karaipe, ikarapeva ha ipire hũva, ijiva ipuku'etereiva, ha iñakãrague katu iky'aiterei, oiko opívo, ikatu oguereko peteĩ mbosa ha peteĩ akã ao iñakã ari ojejapova kapi'igui[10]. Ivaíeterei ha imbarete ha sa'i ikyra. Opita, ho'u káña, eira, víno, yva ha chipa.
Pombéro pyharekue oke tatakua ry'epype, ógakuepe ha yvyra kuape térã yvyra ho'ava'ekue kotape.
Mombe'ugua'ukuéra ojoguava chupe[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Umi mapuchekuéra apytepe oikóva Chíloepe, oĩ peteĩ tekove ojoguava Pombérope hérava Trauko omuñava kuñakuérape, ha'e avei peteĩ tekove imichiva ha imbareteva oikóva Chílepe[11].
Pombéro ojoguaimi Kurupípe, hake peva avei omuña kuñakuérape ha oñangareko mymbakuérare ha ka'aguyre.
Jasy Jateré ha'e peteĩ mombe'ugua'u Paraguáigua ojoguava heta mba'epe Pombérope, hikuái omonda térã omokañy mitã, ho'u yva, eira, ha osẽ asajekuerei, oke yvyra ho'ava'ekue kuape, yvy kuape ha yvyra ári.
Ehecha avei[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Mandu'apy[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
- ↑ https://glosbe.com/es/gn/pombero#translation--6776300252697979130
- ↑ 2,0 2,1 https://paraguayologia.com/diccionario-paraguayo/karai-pyhare/
- ↑ https://www.lavoz.com.ar/viral/la-aparicion-del-pombero-de-avenida-peron-los-memes-y-el-video-que-es-tendencia-en-paraguay/
- ↑ https://www.cronica.com.py/2015/04/10/caso-de-mujer-embarazada-por-el-pombero-sacerdotes-advierten-que-dicho-ser-no-existe/
- ↑ «Archive copy». Archivado desde el original, el 2023-03-06. Ojehechákuri árape: 2023-03-06.
- ↑ https://www.cronica.com.py/2019/12/07/fue-pombero-una-perra-amanecio-paralizada-anga/#:~:text=MOLESTOSO%20LADRIDO,ca%C3%B1a%20y%20el%20cigarro%20ndaje.
- ↑ https://www.paraguaymipais.com.ar/mitos-y-leyendas/dona-sabe-invocar-al-pombero-malavision/
- ↑ https://relatoscortos.org/el-pombero/
- ↑ https://es.glosbe.com/es/gn/cazador
- ↑ https://es.dreamstime.com/fotos-de-archivo-sombrero-de-paja-hecho-mano-image8486033
- ↑ https://www.hostalprovidencia.com/2021/05/30/el-trauco-leyendas-de-chile/#:~:text=El%20Trauco%20es%20considerado%20uno,de%20traje%2C%20con%20un%20sombrero.