Eladio Martínez
| Eladio Martínez | |
| Téra teñõikua | Eladio Martínez |
| Teñõi | 19 jasypo ary 1912 Paraguari, Paraguái |
| Mano | 1990 Asunción, Paraguái |
| Nacionalidad | Paraguaya |
| Área | Música |
| Tembiapokue | Lucerito Alba, Cayé |
Eladio Martínez heñói Paraguarípe, Paraguái, 19 jasypo 1912 jave, itúva Lorenzo Martínez ha isy Nicolasa Benítez. Oiméva'e ha okakuaa óga oñemomba'e guasuhápe purory ha ñe'ẽpoty, itúva oisãmbyhyva'ekue orquesta Villarrica-pe oime ipehẽnguekuéra upe atýpe.
Imitã ha imitãrusúpe
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Oñepyrũ mimby ombopu ha upéi, mbaraka, tembiporu omotenondéva pya'e ha iporãitereíva tembiapo oñehendúva ha ohechaukáva imba'éha, añetehápe oipytyvõ ha purahéipe omohendávo jehai purorýpe. Oñemoarandu ñepyrũ itúva ndive, upéi oñemoarandu Manuel Giménez ndive, Remberto Giménez joyke'y.
Oiko Paraguaýpe ary 1928 ramo. Ko mba'e tuicha oike hekovépe ikatu haguã músiko profesional oiméva certamen folklórico aficionado ramo omotenondéva Roque Centurión Miranda Teatro Municipal-pe; upéicha, ohupyty peteĩha jopói omotenondéva Villarrica ha oñandúvo ombopúvo "Che la reina", Emiliano R. Fernández ha Félix Pérez Cardozo rembiapókue. Ary 1930 jave.
Ary 1931 jave oho Montevideo, Uruguáipe, ha upéi ou oiko Buenos Aires-pe,ko'ápe omotenonde, Mauricio Cardozo Ocampo ndive, pe dúo maymáva oguerohoryva'ekue ha'éva "Martínez-Cardozo", omoñepyrũva conjunto paraguayo presentación oipykúivape, ijapytépe oime, sala del SODRE Montevideo-pe.
Hogaygua
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Omenda Aída Ayala ndive. Ita'ýra ha'e Lobo ha Jorge "Lobito" Martínez avei músiko popular ha iñarandúva.
Lobo, ta'yra kakuaavéva, oñe'evo túvare, he'i: "Siempre andaba con la guitarra. Era muy bueno como guitarrista. Era un tocador al estilo de Atahualpa Yupanqui, y nunca se tiró a descansar. Siempre estaba creando".
Hembiasa jeguata
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Papo ary rupi omotenonde programa radia tavaguasu porteño-pe ha'éva "Momento musical paraguayo" Radio Cultura-pe, ha "Polcas y guaranias" Radio Rivadavia-pe, ambue emisora ha'eháicha Belgrano, Mitre, El Mundo, Excelsior, ha ambue herakuãvéva.
Upérõ ombopu solista ramo, ombopúvo mbaraka, oikévo conjunto Félix Pérez Cardozo (omoheñói heta disco iporãva), peteĩva Gumersindo Ayala Aquino ha ambue imba'éva, ohenóiva "Nelly".
Ary 1948 oñeipepirũ oime haguã Olimpiada Londres, Inglaterra-pe, oipytyvõva Sir Eugen Millington Drake ha omyengoviáva paraguái pore'ỹ vakapipópe. Ohenói compositor Emigdio Ayala Báez (ha upe jeguata europea gotyo ohai oñondive ko'ã irũ, péicha guarania "Oración a mi amada" ombopu, peteĩva purahéi mborayhúpe ipopular-véva Paraguáipe) avei arpista Albino Quiñónez. Oime "Trío Olímpico", omoherakuãva upe grupo, opresentáva suceso kakuaápe especial BBC Londres-pe, opurahéivo delegación olímpica ambue tetãnguéra mbytépe yvórapegua, upe célebre Universidad Oxford-pe ha ifamilia real británica, oipysóva ijere ambue tavaguasu europea gotyo.
Ou jeývo Buenos Aires-pe oipyhy película musicalización hérava "El trueno entre las hojas", oisãmbyhýva Armando Bo, orekóva guión cinematográfico ohaiva'ekue Augusto Roa Bastos.
Upéi guata internacional ojajái, Eladio Martínez ohecha oñeakãngeta rire opyta tenda o'arahecha haguépe. Oñemoĩ símbolo oñeha'ãva ogueru ha omoherakuã umi purahéi ojeheróva inspiración folklórica universitario-kuéra mbytépe péva década '70 jave. Upérõ, ojesareko popularidad kakuaa ha oimégui generación ikatupyryvéva paraguáipe, oipyhýva téra "Eladio El Grande".
Ombohetave tembiapo omboguatáva ha oñandúva orekóha katupyry oúva ijehegui omombe'ukuaáva umi mba'e, ojeityvyróva ha heta omonmba'éva hekove, heta oĩ ombotovéva ko'ã árape oñemoherakuã ha iporãitereíha tetãme música paraguaya ojoajúva pe ojeheróva "generación de oro", mbovymi oikuaáva, ha ikyre'ỹ ha ojeguerohory ndojejapóigui hetã ojehayhu.
Ary 1979, imbaraka ha iñe'ẽ oñemotenonde Japón gotyo,péva Campeonato Mundial Juvenil de Fútbol, oñemotenondégui upe tetãme.
Upe arýpe omopyenda Paraguaýpe peteĩ conjunto guasu orekóva 7 arpa ha 5 mbaraka.
Omotenonde peteĩ tembiapo Radio Tajýpe, táva Paraguaýpe, omano ha'ára peve oñehendu ichupe ha upe programa héra "Una guitarra en la noche", oñe'ẽ ha omome'u umi mba'e tetã rehegua ha opurahéi avei.
Hembiapo
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Ohai umi purahéi ha'eháicha:
- "Lucerito alba"
- "Noches guaireñas"
- "Cayé"
- "Che trigueñami"
- "Che pykasumi"
- "A mi Corriente porã"
- "Che vallemi"
- "Nelly"
- "Oración a mi amada"
- "Lejana flor"
- "Es linda nuestra tierra"
- La zarzuela paraguaya "Pacholí", libreto ohaíva Manuel Frutos Pane.
Ombyaty umi mba'e ymaguáre "compuesto" (composición musical popular orekóva peteĩ motivo omombe'úva umi mba'e ymaite guaréva ñorãirõ ha umi mba'e ñanembopukáva purahéi rupive) péicha ojeguereko "El casamiento del tarave" ha "Mateo Gamarra".
Omoirũ obra musical "Oración a mi amada" ohupytýva Peteĩha jopói Concurso Ministerio de Educación del Paraguay, ojapóva.
Hekove paha
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Omba'apo kyre'ỹme ha omba'apo kane'õ'ỹme ojeporeka ha ojepovyvy ramo umi mba'e tetã rehe oñe'ẽva ha omoherakuã jey ha péicha ojeguereko pe ojekuaáva "música de inspiración folklórica paraguaya" ramo.
Omano Paraguaýpe ary 1990 jave.
Luis Alvarez, músico paraguayo ojeguerohorýva he'i, ha omoañete karai: "Don Eladio figura añetehápe ohechauka kuimba'e katupyry ha iñarandúva omohendávo hemiandu purorýpe, ha'eháicha Agustín Barboza ha Herminio Giménez, ojesarekóva tetã jepokuaa ha kuaandy ombohasáva maymávape hembiapo rupive".
Péicha ita'ýra Lobo Martínez he'i, Don Eladio "karai orekóva ñe'ã marangatu ha positividad pmbovy ára ojejuhúva. Péicha posibilidad económica, orekóva katuete peteĩ andu ome'ẽva kyre'ỹ. Hembiapo ohechauka carga positiva. Peteĩ yvypòra ogueroviáva Tupã rehe ha omotenondéva ichupe opa mba'e àri ha upèi hembiapo" ,
Referencias
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- Centro Cultural de la República El Cabildo
- Diccionario Biográfico "FORJADORES DEL PARAGUAY", Primera Edición Enero de 2000. Distribuidora Quevedo de Ediciones. Buenos Aires, Argentina.