Pearl Harbor rehe oñendyrýrõguare
| Pearl Harbor rehe oñendyrýrõguare | ||||
|---|---|---|---|---|
| Paraguasu Py'aguapy ñorairõ oiko aja Ñorairõ Guasu Mokõiha | ||||
 Pearl Harbor ra'anga ojapo peteĩ aviõ Hapõ megua oñepyrũvo ñendyry. | ||||
| Arange | 7 jasypakõi ary 1941 | |||
| Tenda |
.svg){kind=small} Pearl Harbor, Oahu, Hawái | |||
| Koondenáda |
21°21′54″N 157°57′00″O / 21.365, -157.95 Coordenadas: 21°21′54″N 157°57′00″O / 21.365, -157.95 | |||
| Ipaha | Hapõ ipu'aka | |||
| Consecuencias |
| |||
| Oñorairõva | ||||
| ||||
| Mburuvicha Ñorairõha | ||||
| ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
.svg){kind=small}
Pearl Harbor rehe oñendyrýrõguare arateĩme pyharevekue 7 jasypakõi ary 1941-me, aviõ aty ñorairõha Hapõ Mburuvi pegua oñeha'arõ'ỹre oñorairõ upe ygarupáre Tetãvore Joapykuéra pegua ojejuhúva Pearl Harbor-pe (Hawaii). Hapõ oha'ã kuri ojoko Tetãvore Joapykuéra pokatu paraguasu Py'aguapýpe, ani ko tetã oipuru imba'e ñorairõhára oipe'a hag̃ua Hapõ rembipota Ñembykuarahyresẽ Ásiare, Hapõ ondyrységui umi yvy pehẽnguére Tavetã Joaju, Hyãsia, Tetãnguéra Yvýi ha Tetãvore Joapykuéra pegua. Ko ñorairõ aja, Hapõ oho ondyry heta yvy pehẽnguére Vyretáña Mburuvi pegua, ypa'ũ Hong Kong-pe, Malásia Vyretáña pegua ypa'ũnguérape ha Singapúra, umi tetãvore ho'a niko ra'e Hapõ poguýpe amo jasykõi 1942-me.
Hapõ oipuru akue 353 aviõ ha oñepyrũ ondyry 7:48 pyharevekue, umi aviõ apytépe oĩ va'ekue heta pepo'atã ñorairõha pya'eitéva, aviõ oity mboka okapúva ha aviõ ojapíva, umíva niko oveve poteĩ ygarata pepo'atãrupa guive. Oñembyai umi poapy ygarata ñorarõha guasu Tetãvore Joapykuéra pegua, oime va'ekue ygarupápe, umíva apytépe irundy oñehundi. Umi poapy apytépe, mokõi ojeipe'a jey y guýgui ha irundy oñemyatyrõmba, upéicha poteĩ ygarata ikatu ojeipuru jey oiko aja ñorairõ. Hapõ ondyrývo ombyai avei poapy ygarata ambuéva. Tetãvore Joapykuéragui okañy 188 aviõ, omano 2403 tekove[1] has 1178 ambue hasyite va'ekue.[2] Nondyrýi ramo jepe Hapõ upe tendyry apoha rehe, yga apoha, yga ñemyatyrõrã róga, combustible ha mboka guasu róga ñongatuha, yga yguypegua kuéra rupa ha upe óga guasu ojejuhuhápe ñorairõ ruvichakuéra. Hapõgui okañy 29 aviõ ha po yga yguypegua imichĩva, omano 65 tekove. Upéicha vei, oñemoĩ ka'irãme peteĩ Hapõygua ñorairõhára.
Pearl Harbor rehe oñendyrýrõguare heta omomba'embyasy Tetãvore Joapykuéra retãyguakuérape ha ogueraha ko tetã Ñorairõ Guasu Mokõiha jeiképe, oñeñorairõhápe Európape ha Paraguasu Py'aguapýpe. Oñendyry rire, ára ambuévape 8 jasypakõi, Tetãvore Joapykuéra omoañete hekópe oimeha ñorairõme Hapõ Mburuvi rehe.[3] Ñorairõ Guasu Mokõiha ñepyrũme, Tetãvore Joapykuérape hetaite umi oñemoĩ va'ekue hetã jeikeha rehe ñorairõme,[4] hákatu ndojehechavéima umíva ñendyry rire, upéicha avei ko tetã noipytyvõvéima kañyhápe Tavetã Joajúpe ha oñepyrũ katu oipytyvõite ñorairõme. Alemáña nási ha Itália oñepyrũ oñorairõ hekópe Tetãvore Joapykuéra rehe 11 jasypakõime, ko tetã oñepyrũgui oñorairõ mbaretépe upe Ásia retãre Aty Mbyteguágui.
Ndaipóri haguére marandu tee Hapõ pegua ñorairõ rehegua, umi mokõi tetã oñoñe'ẽ aja ijejokupytyrã, Tetãvore Joapykuéra ruvicha, Franklin D. Roosevelt, he'i akue ára 7 jasypakõi 1941 ha'eha «peteĩ ára oiko meméta teko vaípe». Hapõ nomomarandúi haguére hekópe ha'e oñorarõse Tavetã Joapykuérape, ha upéicha Pearl Harbor rehe oñendyrýrõguare oñemoĩ tekojoja renondépe upe amandaje guasúpe Tókio pegua ombohekojojahápe ñorairõ mba'ekuéra, ojehechakuaa ko ñendyry ha'eha peteĩ ñorairõ angaipa.[5][6]
Mandu'apy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ «Full Pearl Harbor casualty list». Usswestvirginia.org. Ojehechákuri árape: 15 de agosto de 2012.
- ↑ «Pearl Harbor Facts». About.
- ↑ «United States declares war». Abilene Reporter-News (Newspapers.com): p. 1. 8 de diciembre de 1941. http://www.newspapers.com/clip/173105/us_declares_war_after_pearl_harbor/.
- ↑ Adler, Selig. The Isolationist Impulse: Its Twentieth Century Reaction. Nueva York: The Free Press, 1957 p. 239-258
- ↑ Yuma Totani (1 de abril de 2009). The Tokyo War Crimes Trial: The Pursuit of Justice in the Wake of World War II. Harvard University Asia Center. p. 57. https://archive.org/details/tokyowarcrimestr0000tota.
- ↑ Stephen C. McCaffrey (22 de septiembre de 2004). Understanding International Law. AuthorHouse. pp. 210-229.
Joajuha
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Wikimedia Commons oguereko ta'ãnga Pearl Harbor rehe oñendyrýrõguare reheguaCommons.
