Kuatia Ñepyrũha
| Tereg̃uahẽ porãite Vikipetãme, opaite tembikuaa hekosãsóva renda, opavave ikatúva ohai.
|
Índia ―héra tee hína Tavakuairetã Índia― ha'e peteĩ tetã hekosãsóva ojejuhúva Ásia ipehẽngue ñembyguápe. Ko tetãme oikove amo 1380 sua tapicha, upéicha ko tetã niko upe mokõiha orekovéva tapichakuéra ipype opa Yvýgui. Índia ijyvy apekue niko 3.287.263 km², upéicha ha'e tetã tuichavéva pokõiha. Ijerére ojejuhu ñemby gotyo paraguasu Índiko, kuarahyreike gotyo upe para Árave ha kuarahyresẽ ngotyo Vengála parapyte ojejuhu, ko tetã y rembe'y ohupyty amo 7.517 kilómetro.
Índia jerére ojejuhu yvýre kuarahyreike gotyo tetã Pakitã, yvate gotyo Chína Tetarã Retã, Nepal ha Vutã ojejuhu ha kuarahyresẽ ngotyo oĩ Vangalande ha Miama. Upéicha avei, Índia ykére oĩ yguasúre ypa'ũ Seilãu, Mayndíva ha Indonésia. Índia itavusu niko táva Ndéli Pyahu ha itáva orekovéva tapichakuéra hína Mumbái.
Ko yvýpe ojehecha Índo avano'õ ñepyrũ (tekovekuéra oiko va'ekue 3300 Kirito mboyve guive 1300 Kirito rire peve ysyry Índo jerekuévo), yvy herakuã hape omoñemurã hetaitégui ymaite guive ha ojehechahápe heta mburuvi guasu oñepyrũ ha oñemyasãi upe guive, ojehechakuaa Índia avano'õ ijypykue opaichagua, hembiasakue ipukuiteha ha itavarandu mba'eguasuiteha. Irundy umi jerovia tuichavévagui opa Yvýgui, Indu jerovia, Vuda rape, Jain Dharma ha Síki jerovia oñepyrũ ko tetãme, upéicha avei oguahẽ upépe jerovia tetãnguéra ambuéva techapyrãme pe masdaiásna, Moise rape, Hesu rape ha islã oiko aja ary 1000 Kirito rire, upéicha omoheñói jerovia ambuéva opaichagua ko tetãme mante ikatu ojejuhu.
Mbeguehápe upe Kuarahyresẽ Índia Atyvete (aty omoñemúva Ingyatérra pegua) oñembojára ko tetã yvy apekuére oñepyrũ guive saro'y XVIII ha oiko chugui peteĩ kolónia Tavetã Joaju pegua saro'y XIX guive, Índia oñemosãsónte Tavetã Joaju poguýgui ary 1947-me, hetãygua oheka rire isãsorã ñerairõ'ỹre.
- 1887.— Heñói Silvio Pettirossi (ta'angápe), pe omboypy va'ekue aviõ ñembovevekuaa Paraguáipe.
- 1890.— Heñói Arthur Stanley Jefferson, Stan Laurel, ñoha'ãngahára oporombopukáva Tavetã Joaju pegua.
- 1903.— Táva Detroit-pe, Henry Ford omoheñói pe mba'yruguata mba'eapopyha hérava Ford Motor Company.
- 1963.— Mba'yru arapyguigua Vostok VI ryepýpe, pe arapy'ytahára soviétiko Valentina Tereshkova-gui oiko kuña peteĩha ohóva arapýpe.
- 1976.— Tahachikuéra Yvyáfrika pegua ombokapu peteĩ mbo'ehao oĩgui upépe umi ombohováiva ani hag̃ua oñemoĩ afrikáans ñe'ẽ peteĩ ramo ojeipuru va'erãva ñemoarandúpe, upéicha oiko pe Soweto Ñepu'ã.
- 1979.— Omano Nicholas Ray, ta'angamýi omotenondéva ha ñoha'ãngahára Tetãvorekuéra Joaju pegua.
… karai Isaac Newton (ta'angápe), herakuãite peteĩ tembikuaatyhára katupyryvéva ramo, oñemoarandu avei pe alkímia rehe ha oguereko hógape heta aranduka oñe'ẽva alkímia rehegua.
… ikatu jahecha ñande resa añónte rupive pe Thiomargarita magnifica, techa mbotuichaha jeporu'ỹre, upéva hína pe vakytéria ituichavéva.
… sa'ary XIX jave, karai Simón Bolívar-gui oiko irundy tetã mburuvicha ramo Ñemby Amérika-pe?
… ára 14 jasyapy jave, ojegueromandu'a Pi ára, ojoguaitégui mba'éichapa ojehai papapy π (3,14) ha ojehai pe arange amo Tetãvore Joapykuérape (3/14).
… Poyvi Paraguái ijojaha'ỹ ha'anga mokõivagui, tenondépe he'íva "República del Paraguay" (palma ha olivo ojejokuáva iguýpe, peteĩ mbyja sa'yju mimbíva apu'a hovy mbytépe), hapykuépe he'íva "Paz y Justicia" (peteĩ leõ ha peteĩ gorro frigio).
Vikipetã ha'e tembiapo ohekáva jajapo hag̃ua oñondivepa peteĩ ñe'ẽryrupavẽ iñe'ẽ hetáva, opavavéva ikatu ohai ha oñemoarandu hese, oñemopyendáva internet-pe wiki rembiporu rupive. Ko'ápe, roipota rejuhukuaaha opaite tembikuaa hekosãsóva, upéva he'ise marandu ndaijapúiva, ikatu jaikuaa moõguipa oúva, ha ikatúva oñemoambue térã ojehai jey. Ko tembiapo oguata umi tekorã ombohapéva rupive ha opa imarandu oñemyasãi Creative Commons BY-SA rupive ha upe rupi ikatu ojepuru ojepotaháicha imarandu, oĩramo tekorã jepururã guýpe. Nde avei ikatu ohai ha omoambue Vikipetã marandu, reike va'erãnte nde réra reheve ha remba'apo va'erã umi tekorã tenondeguáva, ha'éva "jahai va'erã mba'e ikatúva jaikuaa porãite iñañeteha" ha "marandu imba'eguasúva opavavépe".
Opa umi ohaíva ha omba'apóva ko'ápe oipytyvõ potahápe kyre'ỹ ha oñembyaty oñondive peteĩ aty oñepytyvõvape, tendota'ỹva, oiporavo ha omba'apo joáva. Ndahasýi reñepyrũ hag̃ua, rehaikuaa avañe'ẽme ha reporandu va'erãnte pe ndereikuaáiva. Iporãite ñañemongetávo, upéicha ñamba'apo porãve ha ituichavéta ko ñane rembiapo.
| Tembiapokuéra ambuéva | ||
|
Vikipetã oiko Wikimedia rupive, aty viruremimono'õ'ỹva omboguatáva tembiapokuéra hekosãsóva heta ñe'ẽme:
| ||
