Tógo
| Tavakuairetã Tógo République togolaise | ||||
|---|---|---|---|---|
| Tógo | ||||
| ||||
|
Tetã ñe'ẽ akã: Travail, Liberté, Patrie (Hyãsiañe'ẽme: «Mba'apo, Teko sãso, Tetã») | ||||
|
Tetã Momorãhéi: Terre de nos aïeux (Hyãsiañe'ẽme: «Ore ypykuéra retã») | ||||
 | ||||
| Tavusu |
Lome[1] | |||
| Táva tuichavéva |
Lome[2] | |||
| Ñe'ẽnguéra | Hyãsiañe'ẽ | |||
| Tetãygua réra | Tógogui, Togogua | |||
| Tekuái reko | Tavakuairetã mburuvicharapépe | |||
| • Tendota | Faure Gnassingbé | |||
| • Sãmbyhyhára peteĩha | Victoire Tomegah Dogbé | |||
| Tetã Amandaje | Asamblea Nacional | |||
| Sãso • Arange |
Hyãsia pegua 27 jasyrundy ary 1960 | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 125.º | |||
| • Opaite | 56 785 [3] km² | |||
| • Y (%) | 4,2% | |||
| Tembe'y | 1 880 km [3] | |||
| Y rembe'y | 56 km [3] | |||
| Yvyty yvatevéva | Monte Agou | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 107.º | |||
| • Hetakue | 7 756 937[4] hab. | |||
| • Typy'ũ | 93[5] hab./km²* | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 150.º | |||
| • Opaite (2017) | US$ 12.494 sua | |||
| • Per cápita | US$ 1.619 | |||
| IDH (2015) |
 0,487[6] (166.º) – ivaiete | |||
| Viru |
Franco CFA de África Occidental (FCFA, XOF) | |||
| Ára | GMT (UTC + 0) | |||
| • Arahakúpe | Ndorekói | |||
| ISO Jehero | 768 / TGO / TG | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme |
.tg | |||
| Tetã pumbyry papapy |
+228[5] | |||
| Tetã puhoe papapy |
5VA-5VZ | |||
| Tetã aviõ papapy | 5V-TGF | |||
| Mba'yrumýi papapy tee | TG | |||
| COI Jehero | TOG | |||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
.svg)
Tógo, héra tee Tavakuairetã Tógo (Hyãsiañe'ẽme:République togolaise) ha'e peteĩ tetã hekosãsóva ojejuhúva Áfrika ipehẽngue kuarahyreikeguápe. Ko tetã ijerére ojejuhu Vukína Fáso yvate gotyo, tetã Mbenĩ kuarahyresẽ ngotyo, paraguasu Atlántiko ñemby gotyo ha kuarahyreike gotyo ojejuhu tetã Gána. Tógo itáva tuichavéva ha itavusu niko Lome, oñeñemuitehápe oĩ upépe ygarupa guasu. Iñe'ẽ tee ha'e hína Hyãsiañe'ẽ; oñeñe'ẽ katu avei ñe'ẽnguéra ambuéva, techapyrãme gbe ñe'ẽnguéra, Kotocoli ha Kabiye. Opaite Tógo retãyguágui amo 38,7% imboriahuite ha orekónte 1,25 US$ oipuru hag̃ua oñekotevẽháicha ára ha ára, ha amo 69,3% retãygua hetakuégui orekónte 2 US$ mante.[9] Ko tetã réra ou ypa Tógogui, he'iséva ewe ñe'ẽme "y rembe'y", to he'ise "y", ha go he'ise "tembe'y".
Tógo isãso Hyãsia poguýgui 1960-pe.[10] Ary 1967-me, Gnassingbé Eyadéma omyakã peteĩ golpe de Estado milíko ha osẽ pu'akapópe, upe rire oiko chugui hetã ruvicha. Eyadéma ha'e akue tetã mburuvicha hi'arevéva opaite Áfrikape (oisãmbyhýgui hetãre 38 ary aja) omano meve 2005-pe.[11] Upe aryitépe, ita'ýra Faure Gnassingbé ohupi hetã ruvicháicha.
Mandu'apy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ «Togo Capital». Ojehechákuri árape: 25 de febrero de 2011.
- ↑ «Togo Capital». Ojehechákuri árape: 25 de febrero de 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 CIA. «Togo - Geografía - Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 7 de febrero de 2017.
- ↑ «The World FactbookArchive copy» (en inglés). Archivado desde el original, el 2011-09-272011-09-27. Ojehechákuri árape: 18 de junio de 20172020-12-12.
- ↑ 5,0 5,1 «Datos generales de Togo en Todoatlas». Archivado desde el original, el 2020-12-03. Ojehechákuri árape: 25 de febrero de 2011.
- ↑ Informe sobre Desarrollo Humano 2016 Consultado el 18 de junio de 2017
- ↑ «Unión Africana: Todos los países de África son miembros de la Unión Africana, excepto Marruecos». Ojehechákuri árape: 8 de marzo de 2011.
- ↑ «Países miembros de la ONU». Ojehechákuri árape: 8 de marzo de 2011.
- ↑ «Human Development Indices, Table 3: Human and income poverty, p. 35.» (en inglés). Ojehechákuri árape: 25 de febrero de 2011.
- ↑ CIA (Central Intelligence Agency). «The World Factbook: TogoArchive copy» (en inglés). Archivado desde el original, el 2007-06-122007-06-12. Ojehechákuri árape: 25 de febrero de 20112020-12-12.
- ↑ «"Gnassingbe Eyadema".BBC News.» (en inglés). Ojehechákuri árape: 25 de febrero de 2011.
Joajuha
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Wikimedia Commons oguereko ta'ãnga Tógo reheguaCommons.- OMS marandukuéra Tógo rehegua, karaiñe'ẽme
|
Angola | Arhélia | Cháde | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia | Gána | Gavõ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua | Ginéa Mbisáu | Jimbúti | Kamerũ | Kávo Véyde | Kéña | Komóra | Lesóto | Livéria | Lívia | Maláui | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y | Marruéko | Maurísio | Mauritáña | Mosambíke | Mbenĩ | Namívia | Nihéria | Níher | Rruánda | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe | Séichele | Senegal | Siérra Leõ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika | Yvy Sundã |