Ñe'ẽndýi Guaraníme

ÑE'ẼNDÝI GUARANÍME (LA INTERJECCIÓN EN GUARANI)

ÑE'ẼNDÝI

1. He’iséva (concepto)
2. Ñe’ẽndýi ñemohenda (clasificación)

HE’ISÉVA

Ha'e umi ñe'ẽ oñandukáva py'atytýi térã ñemondýi. Nashe Techapyrã:

• Cháke / (Háke) /
• Nangána /
• Nde rasóre /
• Aichejáranga /
• Hýpy /
• E'a /

ÑE’ẼNDÝI ÑEMOHENDA

• 2.1. Ñe’ẽndýi ñe’ẽteĩva
• 2.2. Ñe’ẽndýi ñe’ẽ’etáva

2.1. Ñe’ẽndýi ñe’ẽteĩva

Ko’ápe jajuhukuaa umi ñe’ẽndy peteĩnte hapóva; ja’eporãsérõ, iñe’ẽrapo peteĩva.

Techapyrã:

¡Cháke!,	pe	mbói	ndesu'úta
ñe’ẽndýi	teroja	tero	ñe’ẽtéva
ñe’ẽteĩva	moteĩva		terarãnguéva

¡E'a!,	cheresaraiete	chugui
ñe’ẽndýi	ñe’ẽtéva	terarãnguete
ñe’ẽteĩva	teróva

¡Hýpy!,	ndevýro
ñe’ẽndýi	ñe’etéva
ñe’ẽteĩva	teróva

• ¡Nangána!, tereho chéve ko’águi
• ¡Na’ápe!, nde tekorei tuja
• ¡Nápy!, nde jagua chavi
• ¡Araka’e!, chera’a (araka)
• ¡Amóntema!, jaikopáma hese

2.2. Ñe’ẽndýi ñe’ẽ’etáva

Ko’ãva katu heñói mokõi térã hetave ñe’ẽgui. Jepémo sapy’ánte ñe’ẽ ha he’iséva tuicha ojoavy hemiandúpe.

Techapyrã:

¡Nde rasóre!,	napépe	oujeýma	pe	tãirasy
ñe’ẽndýi	ñe’ẽteja	ñe’ẽtéva	teroja	tero
ñe’ẽ’etáva	tendaguáva			moteĩva
		techaukarã

¡Aña ratitýpeguare!, ha’eporãningo ndéve ha rejapojey

• ñe’ẽndýi
• ñe’ẽtéva

Fuentes

• Por David Galeano Olivera (ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI)